Op 10 november is de 2e nationale dag van de zelforganisatie. Dan is het ook de dag van de mantelzorg. Die wordt al sinds de jaren 90 gehouden. Ik kreeg naar aanleiding van mijn vorige weblog een aantal reacties, waaronder de vraag of de dag van zelforganisatie hetzelfde is als de dag van de mantelzorg. Nee dus. Het is iets anders maar eigenlijk ook wel hetzelfde. Want het gaat om niet toekijken en afwachten tot iemand met een oplossing komt maar op zoek gaan naar medestanders en zelf het heft in handen nemen.
Een andere reactie was van de stichting zelforganisatie. Ze hadden mijn weblog gelezen en reageerden met :Ik las uw recente blog over zwermen en leiderschap, waarin u ook de Nationale Dag van de Zelforganisatie noemt. Ik denk dat emergentie, groepsgedrag en zelforganisatie meer met elkaar te maken hebben dan u denkt. Tijdens de Nationale Dag gaan we enerzijds in op de wetenschap achter zelforganisatie, die 'complexiteit' wordt genoemd. Anderzijds is er aandacht voor 'leidinggeven' aan zelforganisatie zodat groepen mensen zich meer als 'zwermen' kunnen gaan gedragen.
OK ik ben om. Dus 10 november naar Rotterdam naar het seminar over zelforganisatie om meer van de achtergronden te horen. Ik hoop meer te horen wat de do's en de don'ts zijn. Er zijn meer dan genoeg raakvlakken. Van de reuzenskelter die we ooit eens met een groep mensen hebben aangeschaft, het thema van de dorpsvisie: "Zevenhuizen dat zelf zijn toekomst bepaald", de problematiek van de leefbaarheid van het platteland en ga zo maar door.
Met name het laatste houd me erg bezig. Overal is te zien dat de lokale overheden steeds minder ruimte hebben om voorzieningen op peil te houden. Het groenonderhoud is een zooitje, de openbare ruimte is aan het verloederen. En dan woon ik nog in een gebied waar krimp niet aan de orde is. Maar in overige delen van Groningen speelt dit wel. Scholen zijn hier een goed voorbeeld van. De dorpsschool was vroeger een plek waar veel dorpsactiviteiten zich concentreerden. Een ontmoetingsplek. Door het wegtrekken van jongeren en een andere demografische opbouw hebben dorpsscholen te weinig leerlingen om zelfstandig te blijven bestaan. Een natuurlijk ontmoetingspunt valt weg. We zien dat dorpen hier heel verschillend mee omgaan. Het blijven vragen aan lokale overheden zal weinig opleveren. Maar alles klakkeloos zelf organiseren is ook niet handig want een lokale overheid zal zich steeds nadrukkelijker willen bemoeien. Want zelf doen OK maar dan wel volgens de regels van ambtenaren. Ik ken voorbeelden uit mijn eigen omgeving te over.
Maar ook 30 jaar werken voor een grote organisatie heeft me veel voorbeelden opgeleverd. Empowerment, TQM, verantwoordelijkheden laag in de organisatie leggen…. ik heb het allemaal meegemaakt. Wat dat betreft wordt het steeds meer "Opa vertelt". Een ding is me wel duidelijk: echte veranderingen komen bottom up. Top down veranderingen doorvoeren kan ook maar dan gaat het gepaard met veel geld en macht. Op de opdracht: "spring" mag nog een vraag volgen: "Hoe hoog". Grote organisaties bestaan steeds meer uit mensen die in het gareel willen (moeten) lopen. Zeker als het bedrijf winst als enige doelstelling nastreeft. Werken bij de overheid heeft dat niet. Winst is daar geen doel. Toch zal er door bezuinigingen steeds minder ruimte zijn voor vernieuwing. Wat er over blijft zijn initiatieven uit de rest van de maatschappij, van onderaf. Ik heb wel zin in 10 november.