Eerder schreef ik over zwermintelligentie. Het gedrag van vogels of vissen op elkaar en de omgeving die tot wonderlijke gedragingen leidt. Inmiddels is de weblog wel 3 jaar geleden maar het begint actueler te worden dan ooit. Er is een hoop theorie te vinden over [[wikipedia:zwermintelligentie]] daar ga ik mijn vingers maar niet aan branden. Maar in het dagelijks leven zijn er steeds meer voorbeelden van te zien. Er is een bedrijfstak ontstaan rond het activeren en organiseren van netwerken. Natuurlijk geholpen door de nieuwe sociale media die er voor zorgen dat heel eenvoudig contact kan worden gelegd en onderhouden met deelnemers. Het succes van de Open Coffee is hier een mooi voorbeeld van.
Maar er is meer aan de hand en dat is vaak moeilijk onder woorden te brengen tot je er een voorbeeld van ziet. Zo kreeg ik een uitnodiging onder ogen voor een bijeenkomst van de Stichting Zelforganisatie. Die stichting verwoordt redelijk goed wat ik hierboven bedoel. Ze organiseren een dag van Zelforganisatie en "maken het universele karakter van zelforganisatie inzichtelijk en laten zo zien hoe breed zelforganisatie in de praktijk toegepast kan worden". Lijkt me bijzonder boeiend hier meer van te weten. maar om er nu € 199,- voor neer te tellen is me net even te veel. Ook al omdat mijn gevoel zegt dat het net niet de kern raakt. Er worden op die dag antwoorden gegeven op de vragen: Wat kunnen we met zelforganisatie? en Wat zijn de voorwaarden waaronder een systeem of organisatie zelforganiserend wordt? Misschien is een mooie naam voor dit fenomeen: Leidinggeven 2.0.
Dan even het bruggetje naar mijn eigen omgeving. Bij ons vorige huis hadden we schapen. Niet zoveel maar toch genoeg om kudde gedrag te zien. Eens in de zoveel tijd moesten ze in het hok of in een afgesloten ruimte. De kunst was om ze met voer te verleiden binnen te komen en dan de deur te sluiten ze op te sluiten in een kleine ruimte. Daarna was het eenvoudig de hoefjes te verzorgen of ze te scheren. Maar o wee als een van de schapen bedacht niet naar binnen te willen. Soms sprongen anderen over hekken wat je niet voor mogelijk had gehouden. Raar genoeg was het weigerende schaap vaak het buitenbeentje.
Oftewel het organiseren van zelforganiseren lijkt een tegenspraak in zich. Want de voorbeelden die mij voor ogen staan zijn de ontwikkelingen op het platteland om de leefbaarheid te vergroten. Burgers merken dat de overheid steeds verder terugtrekt en voelen de noodzaak om zelf de handen uit de mouwen te steken. Daar ontstaan initiatieven. Natuurlijk zijn de wereldwijde zorg over het milieu, uitputting van energie en verdeling van welvaart ook voorbeelden. Als ik het lees dat mensen dit willen organiseren moet ik steeds denken aan onze schapen. Probeer ze in een hok te krijgen zodat ze eenvoudig "te behandelen zijn". Het is een nog grotere kunst om niet de deelnemers te verleiden met iets maar de deelnemers zelf te laten betalen want dat organiseren moet wel betaald worden.
Zoals met zoveel dingen is er ook kaf tussen het koren en ik ken de stichting Zelforganisatie niet goed genoeg om er iets over te zeggen. Het lijkt erg aan te sluiten bij wat er aan de hand is in de wereld maar ik denk dat ik voorlopig geen partner wordt voor 500 euro per jaar.