De afgelopen jaren is er op allerlei fronten een sterke centralisatie ingevoerd: gezondheidszorg, KPN, banken en vervoer. Overal sloten kleine lokale vestigingen en ontstonden grote hoofkantoren. Organisaties worden bestuurd door managers, vaak op basis van cijfers. Vaak met als doel de bedrijfsvoering efficienter te maken. Dit heeft in veel gevallen ook tot gevolg gehad dat men boven in de organisatie geen binding meer heeft met de uitvoering. Manager is een beroep geworden en je kunt manager zijn in de zorg, op een scheepswerf of bij eeen supermarktketen. De management sturing gebeurt door middel van een Business Balance Score Card. En vaak wordt de uitvoering ook centraal geregeld.
Dit heeft wel tot gevolg dat er een grote afstand is tussen centrale sturing en werkvloer. Terwijl juist op de werkvloer het eerst wordt onderkend als er iets mis gaat. Gaat het goed dan is het super efficient. Maar als er iets mis gaat is het leed vaak niet te overzien.
In maart 2008 hadden de spoorwegen te kampen met grote vertragingen terwijl ze juist hadden aangekondigd dat dat nooit weer zou gebeuren. Toen gevraagd werd naar de oorzaak was de reactie: er was de verkeerde sneeuw gevallen. Zo'n opmerking zou jaren ervoor waarschijnlijk niet gemaakt zijn. Toen waren er nog stationschefs en die wisten hoe te handelen bij sneeuwval. (welke sneeuw er ook viel)*
Iets dergelijks was er volgens mij afgelopen week aan de hand. Groningen had watersnood en met name de overlast in Tolberter Petten verbaasde me. Want hoger op (bij ons in Zevenhuizen) stond het water laag (misschien zelfs wel lager dan normaal). Het had minstens nog 50 centimeter kunnen stijgen. Jaren geleden hadden we op sommige plaatsen duikers waar balkjes voorgezet konden worden om zo water te keren. Echter die duikers zijn vervangen, waterwegen zijn aangepast en sommige dukers zijn verkleind om zo doorstroming te vertragen. Er zijn met heel erg veel geld waterbergingen gemaakt rond het Leekstermeer. Er is heel erg veel geinvesteerd in de Onlanden bij Peize. Ergens las ik dat het niet bracht wat men hoopte. Vroeger werd het water geregeld met lokaal bekende mensen. Nu werden kantoormensen ingezet. Natuurlijk erg betrokken en nobel. Toch kreeg ik een beetje het gevoel dat het ook een PR gehalte had. Mooi was het dat inwoners van Winschoten zelf constateerden dat een dijk zwak was.
In de gezondheidszorg liggen de huisartsen een beetje onder vuur. Terwijl die net als de perronchefs het best weten wat de lokale situatie is. Die kunnen het best inschatten wat de effecten zijn. Alle huisartsen kunnen grote aantallen mensen aan. Je moet er niet aan denken dat die mensen zich melden bij ziekenhuizen. Dat geeft een overstroming van patienten.
Eigenlijk is het zo simpel terug naar gezond verstand. Ik heb tientallen dikke rapporten gevonden over waterhuishouding.Sommige erg uitgebreid met gevolgen voor waterkwaliteit, flora en fauna. Maar als het dan mis gaat blijven er vragen over. Want wie zegt me niet dat er dingen over het hoofd zijn gezien. De reacties van de bewoners uit de Tolberter Petten waren erg nuchter en in groot contrast met de aanpak. Natuurlijk moeten de maatregelen genomen worden die genomen zijn. Daar kan je niet mee gokken. Maar misschien lagen de oorzaken wel ergens anders, bij het ontwerp. Want er is wel heel veel op de schop geweest de laatste jaren. De vraag is of het niet te veel vanuit een "centrale organisatie" is aangestuurd. Waren er wel stationschefs bij betrokken?
* Met dank aan Jaap Peters die kwam met de hulde aan de stationschefs.