Menu Sluiten

Maand: maart 2013

Woestijnificatie tegengaan, het kan!

Goede (witte) Pasendagen allemaal. Het is echt allemaal in de war. De feestdagen worden helemaal door elkaar gegooid. Gelukkig hebben we vorig jaar een kunstboom gekocht die kan je ook versieren met veel geel. Misschien hebben we aan het eind van dit jaar gele sneeuw. (Waarschuwing: Eet geen gele sneeuw!!)

 

Een mooie overgang naar de blog van deze week over bemesting. Ik zag een opname op TED over desertificatie, wat ik vertaal met Woestijnificatie. (zie hieronder) Het is het fenomeen dat de woestijn oprukt. Jaren hebben we gedacht dat het kwam door uitputting en overbegrazing. Het onderstaande filmpje laat de achtergronden zien. Het laat ook een wetenschapper aan het woord die met schaamte verteld  dat er kuddes olifanten werden afgeschoten omdat er gedacht werd dat die verantwoordelijk waren voor de uitdroging en woestijnificatie. Niets lijkt minder waar. Juist grote kuddes zorgen voor een goede structuur in de bodem en daardoor wordt het water beter vast gehouden.

 

Het is fascinerend om te zien hoe een gebied letterlijk opbloeit, groen wordt als er grote kuddes (schapen, geiten of koeien) overheen trekken. Juist het begrazen, het plattrappen en de natuurlijke bemesting zorgen voor een goede bodem conditie. De inleider beweert en toont aan dat het probleem van klimaatverandering grotendeels wordt veroorzaakt door woestijnificatie en dat door de aanpak die hij voorstaat dit proces gestopt kan worden zelfs terug gedraaid. Hij beweert dat door de juiste aanpak CO2 problematiek terug gebracht kan worden tot het niveau van voor de industrialisering.

 

Er zijn dus een grote veranderingen aan de gang. Op het niveau van geloven dat de aarde plat is tot het moment dat hij rond blijkt te zijn. De Woestijnificatie blijkt niet veroorzaakt te worden door overbegrazing maar door onderbegrazing door grote kuddes. Het inrichten van organisaties als machines en dat te besturen volgens een aanpak die in veel MBA en MER opleidingen wordt gepredikt leidt juist tot minder betrokkenheid en uitholling en dus tot verlies. Medewerkers zijn niet de grootste kostenpost die tot een minimale omvang teruggebracht moet worden maar juist de grootste bron van kennis die een bedrijf duurzaam gezond kan laten zijn. De trek naar grote steden: Urbanisatie blijkt hoewel er meer mensen wonen vereenzaming en individualisering in de hand te werken. Juist op het platteland is er ruimte, aandacht voor elkaar en verbondenheid. De laatste 2 zijn mijn persoonlijke wereldbeeld maar volgens mij net zo waar.

 

Mooi inzichten die passen in de tijd rond Pasen, het feest van hoop. Fijne Paasdagen!

 

Krimp, ik ben het spoor bijster!

Sinds een paar jaar kom ik op allerlei fronten het fenomeen krimp tegen. Op de lange termijn gaat Nederland als geheel krimpen. De deskundigen verwachten dat dit ergens gaat gebeuren rond 2038. Maar omdat er ook nog gebieden groeien is de krimp vooral waarneembaar aan de randen van het land. In onze provincie is dat nu al aan de hand in noord en oost Groningen. 

 

Krimp is dus een gegeven maar wat veel sluipender is is de verandering in leeftijdsopbouw. Meer ouderen en minder jongeren. Die jongeren trekken sneller weg uit de krimpgebieden dat maakt het fenomeen krimp zo boeiend. De afgelopen week was in bij het krimpcafé in Leeuwarden. Na het verplichte praatje van een gedeputeerde was Tialda Haartsen aan het woord. Ze bracht het verheel van de krimp duidelijk, met voldoende informatie, relativerend, maar ook in mijn ogen heel reëel. Ze schetste een proces als ware het een rouwproces. Ontkenning, Protest (of boosheid), Onderhandelen en vechten, Depressie en Aanvaarding. De afname van jongeren gaat hard en dat duurt ook nog wel een poosje. Krimp op een dorp tegengaan om bijvoorbeeld de school open te houden is lastig want waar moeten die kinderen vandaan komen? Uit het naastgelegen dorp? Daar is men ook bezig met soort gelijke plannen en ook daar krimpt het. 

 

De overheid is aan de slag met krimp. In de Eemsdelta is en al druk bezig voorzieningen te bundelen. Maar of dat allemaal wel zo handig is weet ik zo niet. Er zijn allerlei rapporten en als ik daar doorheen blader valt me een ding op het gaat altijd over voorzieningen. Maar ook is overal te lezen dat het het niet gaat om stenen maar vooral over de sociale verbanden. Daar is in al die rapporten niet veel over te lezen hooguit dat ze belangrijk zijn. Ja de overheid gaat uit van een dak per kern. Oftewel in ieder dorp is of komt een ontmoetingsplek. 

 

Er is landelijk een heuse site www.vanmeernaarbeter.nl daar staat veel informatie. Daar komt ook het plaatje hierboven vandaan. Dat plaatje laat zien dat er tot 2040 krimp is in de gebieden waar het nu ook is, plus nog een stukje in Gelderland en de Achterhoek. Dat lijkt me toch niet te kloppen.

 

Uit het woon en leefbaarheidsplan Eemsdelta las ik iets wat me aan het denken zette: Als er dan geconcentreerd moet worden, àls er dan verhuisd moet worden, àls er dan een verandering komt, dan moet het ook het beste zijn dat er is. Scholen, winkels, medische zorg: ze moeten top zijn.

 

Dat vraag ik me af. Waar is dat op gebaseerd? Willen de bewoners dat het allemaal top is? En wat is dan top? Als je de mensen vraagt denk ik dat je een totaal ander antwoord krijgt. Het lijkt er op dat de overheid het krimpvraagstuk domineert. Terwijl overal is te lezen dat de burgers de verandering moeten vormgeven.

 

Er zit 1 plaatje in het plan wat misschien nog wel het aller duidelijkst is. De afname van de bevolking in de Eemsdelta naar leeftijdsopbouw. Dat begrijp ik en dan is wel duidelijk dat er een hoop te veranderen staat. En dat gaat alleen nog maar harder. Tot 2040 is er voor veel regio's zo'n plaatje van krimp lijkt me. Anders dan het grijze plaatje aan het begin doet vermoeden. Of ben ik het spoor bijster? 


Het is iets meer, mag dat? Zwendel

Gisteren en eergisteren was het weer Nl Doet, de grootste vrijwilligersaktie van Nederland. Ruim 8300 klussen zijn geklaard. Een geweldig leuke actie. Er werd geschilderd, opgeruimd, getimmerd voor een vereniging, stichting of zorginstelling. Dat gaat gepaard met heel veel media geweld. Zelfs de koningin en de toekomstig koning doen mee. Het gaat over een beetje zorgen voor je eigen omgeving. De hengelsport vereniging in ons dorp had al de jaarlijkse actie om de kanalen en sloten zwerfvuil vrij te maken. Nu doen ze dat tijdens NL-doet. 

 

In ons dorp hebben we in dat weekend ook de vrijwilligersavond. Op die avond zijn de vrijwilligers van harte welkom en daar nemen we even het jaar door wat gaat er allemaal gebeuren. Het heeft 6 jaar geduurd maar eindelijk wordt de avond zoals het is bedoeld. Al de mensen die iets met het dorp hebben gewoon bij elkaar. Het rare is dat er in het begin nauwelijks mensen kwamen want niemand vond dat hij of zij vrijwilliger was. Er leefde schijnbaar het beeld dat het geweldenaren zijn die dag en nacht bezig zijn met vrijwilligers werk. Als je mensen er op aansprak was vaak te horen ja maar ik ben geen vrijwilliger. Maar als je ze dan wijst op het feit dat ze in de kantine staan bij het korfbal, grensrechter het voetbal, voorlees moeder, zieken bezoeken in kerkelijk verband, verkeersregelaar bij een evenement of collecteren voor een goed doel, dan blijkt al snel dat iedereen vrijwilliger is. Mensen die net even wat meer doen, Zo bekeken is het ook het oprapen van dat blikje op straat vrijwilligerswerk. Want eens per jaar rapen we blikjes, flesjes, wietzakjes, chipszakken, vuurwerkhulzen en noem maar op onder het mom van de grootste vrijwilligers actie. Dus raap je een blikje op en gooit je het in een prullenbak dan ben je ook welkom op de vrijwilligersavond.

 

Het gaat er om dat je net iets meer doet. De winkelier zei het vroeger zo mooi als iets afgewogen moest worden: "Het is iets meer, mag dat?" Marketing technisch een geweldige vondst. Je doet iets extra en heel subtiel wijs je er op. Bijna als excuus dat je "per ongeluk" teveel hebt afgewogen. Hij had het ook niet hoeven zeggen. In het engels is er de kreet "under-promise and over-achieve". Je doet meer dan je beloofd hebt. (en je belooft niet teveel) 

 

Het staat een beetje in schril contrast tot wat bedrijven er soms van bakken. Paardenvlees in lasagne, te weinig koffie in de koffiepads, te weinig alcohol in blikjes bier. Bas Heine schreef er een mooi artikel over onder de naam Zwendel. Wat maakt dat mensen die van nature zich belangeloos opstellen als ze in een herkenbare gemeenschap zitten, zodra ze zich in een competitieve omgeving zitten heel snel de hand lichten met de regels? Zijn dat andere mensen? Ik denk het niet. Blijkbaar worden we slim overgehaald om mee te doen in die race om de beste te willen zijn het grootste marktaandeel te krijgen met zo hoog mogelijke winst. In die omgeving verliezen we snel onze geloofwaardigheid.

 

Gisteren was er een tenenkrommend verhaal in VARA's Kassa over hoe hooghartig Vodafone omgaat met klanten. Ik vraag me af of Elian Swaab van Vodafone ook mee heeft gedaan met NlDoet? NlDoet haalt ons slim over om mee te doen met vrijwilligers acties. Een beetje in de taal van Elian. Ik zou met hem wel eens een kop koffie willen drinken wat hij zelf van zijn optreden vind. Elian zou je me willen mailen? smile@janhut.nl Want Bas Heine sluit zijn geweldige artikel af met de opmerking: Al die halfhartige schuldbekentenissen en dat luchthartig schouderophalen. Het echte praten moet nog beginnen. OK doen we, Elian mail je me?

 

Om het niet te somber te laten eindigen, ik zag nog een animatie die gaat over een oplosrichting. Mooi in beeld gebracht hoe een klein beetje jokken leidt tot een economische crisis. Mooi!!

Loslaten in vertrouwen

De herindelingsdiscussie werd deze week aan het eind een beetje weggedrukt door het rapport over Project X. En aan de andere kant raken deze beide onderwerpen elkaar wel. Was het feestje anders gelopen als het georganiseerd was in een wijk van Groningen, zeg Helpman? Oftewel was de gemeente Haren groter geweest, was het dan ook uit de hand gelopen.? Dat zullen we nooit weten.  En trouwens hoe zwaar is de overheid te verwijten dat het zo mis ging? Zelf denk ik niet zo erg. maar… dat dezelfde overheid wel stoer bleef volhouden dat ze alles hadden bekeken en alles onder controle hadden is wel te verwijten. Het getuigt van oud denken en zeker weinig kennis van de huidige maatschappij waarin dingen aan het veranderen zijn. De burgemeester hoeft wat mij betreft nu niet weg maar geef hem in vredesnaam geen rol bij de gemeentelijke herindeling.

 

Waar gaat het eigenlijk om? De maatschappij verandert en dat proces is mooi te lezen in het rapport Loslaten in vertrouwen. Als je dat hebt gelezen is het soms echte humor om bestuurders bezig te zien. Ze stralen soms nog uit de wijsheid in pacht te hebben en nodigen burgers uit ideeën aan te dragen. De afgelopen week het weer 2 keer meegemaakt. Maar de rol van de overheid is uitgespeeld op een aantal terreinen. Ze hebben in het verleden het geld verbrast door leuke dingen voor de mensen te organiseren. Sport locaties, nieuwe gemeentehuizen, te grote scholen en allerlei dingen die nu in een sneltreinvaart moeten worden afgestoten. Deels omdat er minder geld van het rijk komt en er komen ook nog meer taken. En deels omdat de lokale overheid is gaan ondernemen met grond verkopen. Daar moet nu ferm op worden afgeboekt. Toch blijven veel overheden uitstralen dat ze het nog willen regelen.

 

Maar er wordt iets anders geëist: Openheid. Je kunt burgers alleen vragen mee te denken mee te doen als er volstrekt openheid van zaken is. Daarbij past geen kaarten tegen de borst houden WOB verzoeken frustreren door het witkalken van informatie omdat er strategische informatie in zou staan. Of nog leuker concurrente gevoelige informatie. Bedrijven die zaken doen met de overheid moeten zich beseffen dat die informatie open is. Geen onder onsjes met wethouders. Anders moeten ze geen zaken doen met de overheid. Het wordt steeds duidelijker.

 

 

Er komt steeds meer informatie te beschikking soms verstrekt door de overheid (zie https://data.overheid.nl/ en soms gewoon ontsloten door particuliere initiatieven. Een mooie zag ik laatst. www.gemeentebuzz.nl ) Prachtig! Daar staat wat een gemeente doet met twitter. En natuurlijk kijk je dan even naar de eigen gemeente, in mijn geval Leek. Die bungelt in heel veel opzichten onderaan. Vergeleken met de beoogde fusiepartners Marum en Grootegast zelfs een beetje sneu. Maar er is vooruitgang in 2011 deden ze niets met twitter en was van B&W geen E-mail te vinden op de site. 

Wat opvalt is dat Gemeenten veel meer zenden dan ontvangen. Volgens het rapport "loslaten in vertrouwen" moet dat veranderen. Het moet allemaal opener. Ambtenaren moeten bereikbaar en aanspreekbaar worden: Een vierde vereiste voor die nieuwe overheid is dus dat aan ambtenaren hoge eisen worden gesteld aan de communicatieve vaardigheden. Daar waar zij zich voorheen vooral konden toeleggen op kennisverwerving op inhoudelijke dossiers en de collega’s van de afdeling communicatie het contact met de buitenwereld verzorgden, gaan communicatieve competenties deel uitmaken van het standaard functieprofiel van de gemiddelde ambtenaar worden . (uit het rapport loslaten in vertrouwen)  Dat begint met het maken van een linkedinprofiel en daarop te vermelden wat je zoal doet. Dat past helemaal in de netwerksamenleving die we inmiddels geworden zijn. Haren is daarin een "mooi" voorbeeld.  

 

Maar misschien is het ook wel handig het rapport "loslaten in vertrouwen" te lezen en intern bij een gemeente te bespreken wat dat voor gevolgen heeft. Dan zal blijken dat er andere eisen gesteld wordt aan de interne organisatie. Opener en dat vraagt een andere houding. Uit de comfort zone komen. Weten wanneer je iets niet weet en niet volhouden dat het allemaal goed gaat. Op tijd erkennen dat je hulp nodig hebt. En die hulp is er voldoende aanwezig bij de burger. Maar die komen alleen in beweging als de overheid heeft losgelaten.

Boeiende tijden!!

 

 

  

Gemeentelijke herindeling

Het hing al een poosje in de lucht voor 1 maart zou er meer bekend worden over de gemeentelijke herindeling in Groningen. De kogel is door de kerk. De Commissie heeft het rapport uitgebracht. De Provincie Groningen telt vanaf 2018 nog maar 6 gemeenten. De nieuwe kaart heeft weinig verrassingen lag wel een beetje voor de hand. De afgelopen donderdag hebben de bestuurders en raadslieden dit uit eerste hand kunnen horen. RTV Noord was er aanwezig en er zijn al heel veel burgemeesters die hebben gesproken. Boos en verontwaardigd omdat de gemeente wordt opgeknipt, dat kan ik me wel voorstellen het raakt de identiteit. Kritisch omdat er nog veel zorgpunten overblijven of als het slimste jongetje van de klas: het is helemaal in lijn met zoals wij het ook zien". Het leek wel buigend bamboe zo snel mogelijk je aanpassen aan de nieuwe situatie (des te groter de kans op een rol in de nieuw te vormen werkelijkheid?)

 

Het rapport laat weinig heel van de trotse samenwerkingsverbanden zoals ze er nu zijn. Er wordt gesproken over een kluwen van samenwerkingsvormen’ . Het zorgt eerder voor onduidelijkheid en extra schakels. Men is veel te veel bezig met kleinschalige dingen. Begrijp me goed ik ben geen voorstander van schaalvergroting omdat groot altijd beter is. Maar een burgemeester bij de feestelijke ophanging van een nestkastje voor de zeldzame blauwgestreepte, kortsnavelige dwergmus onder het mom dat hij dicht bij de burgers moet staan. (verzonnen voorbeeld 🙂 ) is het andere uiterste.

 

Het is allemaal heel herkenbaar. Tijdens mijn loopbaan heb ik meerdere reorganisaties meegemaakt en de overeenkomsten zijn helder. Het moet bestuurbaar worden en ten dienste staan van de klant (de burger). Ook toen was er verzet en de argumenten om toch te kijken naar alle goede dingen. Maar het rapport is helder er moet een cultuurverandering komen. die gericht is op het vinden van een mentaliteit van vertrouwen en gunnen en op het realiseren van nieuwe onderlinge omgangsvormen. Ik denk niet dat daar iemand het mee oneens is maar ik denk ook niet dat er iemand anders door gaat handelen.

 

Wat wel mooi is dat in het hele rapport niet gesproken wordt over burgerparticipatie maar juist wel over overheidsparticipatie. Ambtenaren moeten leren meer procesbegeleider te zijn in plaats van bedenker, regelaar en organisator van lokale initiatieven en sociale innovaties. Dat staat er heel mooi maar mag je dat verwachten van iemand die 25 jaar anders heeft gewerkt? Als bedenker van de regels en de controle erop? Er zijn 2 mooie rapporten verschenen over dit onderwerp ze worden ook genoemd. Loslaten in vertrouwen en Vertrouwen in burgers Het lijkt me goed dat een ieder die iets wil zeggen over de gemeentelijke herindeling eerst deze rapporten leest. Het gaat om hoe we met elkaar om gaan op lokaal niveau.  Hoe het bestuur zich vormt? Ach dat geloof ik wel. Ze moeten alleen wel begrijpen dat mensen verschillen en dat regio's verschillen maar dat er een oneindige kracht zit in deze regio's

 

Dat wisten ze jaren geleden al: “Wees bij al uw arbeid, die ik op zich zelf hoog aansla, u ervan bewust, dat naast het overheidsrecht talloze krachten in het volk aanwezig zijn, die, geactiveerd, duizendmaal meer waard zijn dan honderd wetten.”ARP-Kamerlid (en oud-oorlogspremier) Pieter Sjoerds Gerbrandy in debat Tweede Kamer aan minister Donker van Justitie (PvdA), 19 november 1953.
 
 
En over hoe een en ander handig in te delen: in 1753 wisten ze al een handige indeling. Toen was de indeling van de provincie Groningen redelijk in lijn met het huidige voorstel.