Blog van Jan Hut

Als je links kijkt, zie je rechts niets

11 oktober 2025 0 reacties

Verkiezingstijd: dat magische moment waarop politici beloften strooien als de Regenboog Piet met pepernoten. Links, rechts, midden – ze hebben allemaal hun eigen sprookjesboek vol oplossingen. “Poef! Armoede verdwenen, klimaat gered, grenzen veilig, iedereen welkom!” Maar als je te lang naar één kant tuurt, mis je de blinde vlekken aan de andere. Vanuit het midden – dat saaie, maar eerlijke plekje waar realisme regeert – zie je hoe die aannames soms zo absurd zijn dat je moet grimlachen. Niet omdat het grappig bedoeld is, maar omdat illusies soms lachwekkend zijn. Laten we er een paar oppakken, met een knipoog naar de ironie van het allemaal.

De energietransitie: heilige graal of groene waan?

“Alles elektrisch, en we leven in harmonie met de planeet!” Klinkt als een fee die met haar stafje zwaait en de wereld verandert in een duurzame utopie. Maar de schaarse grondstoffen die daarvoor nodig zijn, het verkloten van het landschap en de overlast voor omwonenden laten een andere kant zien. Industrie en vervoer ombouwen naar pure elektriciteit? Alsof batterijen oneindig energie opslaan zonder fossiel of kernenergie als back-up. In de praktijk knalt de rekening de hoogte in, en dimmen de lampen als het donker wordt en de wind niet waait. Te gefocust op de groene droom, en je ziet de grijze realiteit van afhankelijkheid niet.

Vaccinatieverhalen: dansen met Jansen of stille bijwerkingen?

“Geprikt? Dan door met het leven: dansen met Jansen!” Een logische aanname, maar probeer eens te praten over bijwerkingen of die vreemde pieken in oversterfte – nee, dat past niet in het script. Wetenschap is óf heldenverhaal óf complot. Vanuit het midden zie je het: aandacht voor nuances en tegengeluiden ontbreekt. Het zou ons allemaal – en de wetenschap zelf – sterker maken. Grappig, op een wrange manier, hoe een virus ons verdeelt in plaats van verbindt. De oproep “we doen het samen” eindigt met “wij versus zij”.

Klimaatangst: smeltende poolkappen of rammelende tanks?

“Het klimaat verandert!” Maar kijk naar het leger: budgetten en missies exploderen. Overal tanks op straat en vliegtuigen in de lucht, omdat er opeens geld vloeit – nu moet er “meer gebeuren” voor veiligheid. Klimaat is opeens van minder belang. Als je links naar de smeltende poolkappen staart, mis je rechts de tanks die ratelen.

Voedselrevolutie: groente kweken of bananen importeren?

“Lokaal en biologisch, terug naar de roots!” Idyllisch, als een kabouterdorp in je achtertuin. Maar daarmee een hele maatschappij voeden? Kom op, dat is een weekendhobby, geen voedselrevolutie voor miljoenen monden. Terwijl we dromen van zelfvoorziening, importeren we nog steeds bananen uit de tropen – biologisch of niet, niemand klaagt erover. En die legbatterijen die in Nederland zijn afgebroken en weer opgebouwd in Oekraïne? Die zorgen voor geimporteerde eieren van kippen in kooien.

Democratische inclusie: feestje met dichte deuren?

“Inclusief voor iedereen!” – behalve voor mensen met een ander verhaal, als een openbaar feestje met dichte deuren voor de buren. Democratie bloeit bij debat; vanuit het midden zucht je: boycots doden de dialoog. Immigranten zijn een verrijking, andere culturen verrijken ons. Maar immigranten zorgen ook voor slechtere Cito-scores, en collectief worden we er dommer van. Links ziet de culturele mix, rechts onrust en criminaliteit; het midden vraagt: wanneer gaan we in gesprek? (zie ook de onderstaande video)

Belastingtrucs en onderwijs: toverstokjes met adders?

“Belasting verlagen voor de middenklasse!” Maar btw, accijnzen en groene heffingen pieken, als een dieet met extra snacks. Onderwijs als kristallen bol: “Iedereen slim en inclusief!” Maar te veel workshops, te weinig basisvaardigheden; kinderen leren diverse identiteiten, niet taal of het rekenen. Op de toekomst voorbereiden, maar de basis vergeten – veel functioneel analfabetisme – alsof je bouwt op los zand.

Groene banen en vrijheid van spreken: jackpot of censuur?

“Miljoenen jobs uit duurzame dromen!” Maar oude sectoren krimpen, nieuwe bloeien traag; resultaat: een lot uit de loterij voor consultants en specialisten. Vrijheid van spreken als open boek: “Iedereen mag!” – tot het desinformatie wordt genoemd en platforms censureren. Links waarschuwt voor haat, rechts voor Big Brother. Een partij die eerst voor een referendum was, het vervolgens wegstemde en nu weer opneemt? Als clowns van het Binnenhof die hun eigen tent afbreken en heropbouwen voor applaus. Die arme mensen in Rusland krijgen alleen een eenzijdig verhaal te horen; in Nederland is Russia Today geblokkeerd.

Vechten voor vrijheid: fucking for virginity

Vanuit het midden zie je de ironie. “Vechten voor vrede!” roepen ze luid, met vuisten gebald en vlaggen wapperend. Maar wacht even: vechten voor vrede? Dat is als neuken voor maagdelijkheid. Oorlogen voor democratie eindigen in dictaturen met een democratischer sausje, protesten voor gelijkheid escaleren tot schelden over fascisten. Links tuurt naar de morele high ground, rechts naar de echte vijand in de bosjes; het midden gniffelt: misschien is echte vrijheid niet te veroveren met wapens of woorden, maar door gewoon op te houden met het gevecht. Wat als we eens ophouden met vechten voor vrijheid, en beginnen met leven in vrijheid?

Afronding

Kortom, verkiezingsbeloften zijn als een spiegelpaleis: afhankelijk van waar je staat, zie je alleen je eigen reflectie – links utopie, rechts traditie. Het midden opent de deur voor een bredere blik: gniffel om de absurditeit, stem met open ogen, en hoop op een realistisch sprookje. De enige belofte die telt? Dat morgen de zon weer opkomt.

Universitaire studie vs. Wetenschap: Een klotenzooi!

29 september 2025 0 reacties

Ik ben lang verward geweest door de termen universitaire studie en wetenschap! Ik dacht dat een universitair diploma je automatisch een wetenschapper maakt. Niets is minder waar! In deze blog, deel ik mijn nieuwe inzicht voor wat betreft het verschil tussen een universitaire studie en echt wetenschappelijk onderzoek – wel met mijn rechtse bril op. Want laten we eerlijk zijn: de academische wereld is soms een bubbel van linkse dogma’s, ver verwijderd van de echte wereld. Zie ook mijn eerdere blogs. Ik pak ook twee cruciale elementen aan die me dwars zitten: wetenschappers die zich buiten hun vakgebied profileren als alwetende experts, en het dedain waarmee de elite neerkijkt op mensen zonder universitaire opleiding. Laten me vertellen wat een universitaire studie écht inhoudt (volgens AI) en waarom wetenschap een ander beestje is.

Wat is een Universitaire Studie?

Een universitaire studie is een gestructureerd opleidingsprogramma aan een universiteit, gericht op het aanleren van bestaande kennis en academische vaardigheden zoals kritisch denken, analyseren en schrijven. Denk aan colleges, examens en een scriptie. Het doel? Een diploma (bachelor, master of doctoraat) dat aantoont dat je een bepaald niveau van kennis hebt over een vakgebied. In veel gevallen is het gewoon doorzetten. Maar laten we duidelijk zijn: je leert vooral om theorieën te begrijpen en te reproduceren, niet om ze direct toe te passen in de praktijk. Toepassing? Dat komt misschien later, met ervaring buiten de collegebanken. Of soms ook helemaal niet, dan ga je bijvoorbeeld de politiek in 🙂

Bijvoorbeeld: een student psychologie leert over Freuds theorieën of statistische analyses, maar dat maakt hem geen therapeut of datawetenschapper. Het diploma certificeert kennis, geen beheersing van het vak.

Wat is Wetenschap?

Wetenschap, daarentegen, is het proces van nieuwe kennis creëren. Het draait om het stellen van vragen, hypothesen testen, experimenteren en publiceren van originele bevindingen via peer-reviewed kanalen. Wetenschappers graven in het onbekende, falen vaak en leveren uiteindelijk iets wat de wereld vooruithelpt – of dat nu een nieuwe bacterie is of een economische theorie. Dit is keihard werken, niet het napraten van een studieboek.

Bijvoorbeeld: een bioloog die een nieuwe soort ontdekt en daarover publiceert in Nature doet wetenschap. Een student die een scriptie schrijft over bestaande biologische theorieën? Dat is studeren, geen wetenschap.

De Kloof: Studie vs. Wetenschap

Hier komt mijn rechtse bril om de hoek kijken. Universiteiten zijn vaak bolwerken van linkse ideologie, waar studenten worden klaargestoomd om binnen de lijntjes te denken. Een universitaire studie leert je om bestaande kennis te begrijpen, maar wetenschap vraagt om originaliteit en moed om tegen de stroom in te gaan. Hier zijn de verschillen op een rij:

Doel: Een universitaire studie draait om educatie en het reproduceren van kennis. Wetenschap creëert nieuwe kennis.
Proces: Een studie volgt een vast curriculum; wetenschap is open-ended en onvoorspelbaar.
Resultaat: Een studie levert een diploma op; wetenschap levert innovaties of peer-reviewed publicaties.
Vaardigheden: Een studie leert academische vaardigheden, maar toepassing vereist praktijkervaring. Wetenschap vereist directe onderzoeksvaardigheden.
Deelnemers: Studenten studeren; wetenschappers onderzoeken.

Mijn rechtse blik: waar gaat het mis?

Door mijn rechtse lens zien ik een probleem: universiteiten zijn verworden tot fabrieken voor diploma’s en linkse dogma’s. Studenten worden volgepompt met theorieën over klimaat, diversiteit of globalisme, maar leren amper hoe ze die kennis in de echte wereld moeten gebruiken. Ze hebben een taalgebruik geleerd wat door de gewone man niet meer is te volgen. En wetenschappers? Die zitten vaak vast in een web van subsidies en politieke agenda’s. Neem klimaatwetenschap: miljarden euro’s worden gepompt in onderzoek dat vooral moet bevestigen wat de elite al wil horen. Waar is de onafhankelijke geest die wetenschap groot maakte?

Maar laten we twee pijnpunten toevoegen die de kloof nog groter maken. Ten eerste: wetenschappers die zich buiten hun vakgebied profileren als alwetende experts. Een viroloog die ineens opinies spuit over economie of politiek, en zichzelf nog steeds ‘wetenschapper’ noemt. Door mijn rechtse bril: dit is pure arrogantie. Hun expertise stopt bij hun eigen domein, maar ze gebruiken hun titel om autoriteit te claimen over alles. Uiteindelijk is misschien mijn kennis van sommige onderwerpen soms wel groter. (haal dat misschien ook maar weg) Het resultaat? Misleidende debatten en beleid gebaseerd op halve waarheden. In een samenleving gebaseerd op verdiensten, talenten en inspanningen zou dit niet getolereerd worden – blijf bij je leest!

Klotenzooi

Door mijn rechtse lens: dit is waarom we zo’n kloof hebben tussen de academische elite en het gewone volk. Die professors en afgestudeerden denken dat hun diploma hen experts maakt over alles – van economie tot samenleving. Maar zonder praktijk? Het is als iemand met een schriftelijke opleiding boksen. Zie ook waarom “slimme mensen domme dingen doen”.

Humoristisch gezegd: het is een klotenzooi op die universiteiten! “Ze denken dat als ze poepen, het niet stinkt,” zou mijn vader zeggen.

Ten tweede: het dedain waarmee de academische elite neerkijkt op mensen zonder universitaire opleiding. Die ‘ongeleerden’ – zoals boeren, ondernemers of vakmensen – worden afgedaan als dom of achterhaald. Door rechtse ogen: dit is elitair snobisme op z’n ergst. Want wie bouwt de samenleving echt? Niet de professoren met hun theorieën, maar de harde werkers zonder diploma die innovaties toepassen in de praktijk. Denk aan Bouwvakkers die in de praktijk moeten corrigeren wat ontwerpers hebben bedacht of uitvinders zonder universiteit-achtergrond. De universiteits bubbel vergeet dat echte wijsheid vaak buiten de collegezaal ligt, en dat minachting voor ‘het volk’ leidt tot een verdeelde samenleving maar ze zien het gewoon niet.

Een rechtse oplossing? Minder focus op abstracte theorieën / modellen en meer op praktische vaardigheden. Universiteiten moeten studenten voorbereiden op de echte wereld, niet op een bubbel van politieke correctheid. En wetenschap? Die moet vrij zijn van ideologische ketens, gedreven door feiten verdiensten, talenten en inspanningen.

Conclusie: tijd voor hervorming

Een universitaire studie is een leertraject, geen ticket naar wetenschappelijke glorie. Wetenschap is het echte werk: nieuwe kennis, nieuwe oplossingen. Een kritische instelling, soms op de grens van complotten. Maar in een wereld waar universiteiten links dogmatisme prediken, wetenschappers buiten hun vakgebied brallen en de elite neerkijkt op ‘ongeleerden’, is het tijd voor verandering. Laten we focussen op vakmanschap, praktische toepassing en vrije wetenschap zonder subsidies die de uitkomst dicteren.

En hieronder het fragment wat me geïnspireert heeft tot deze blog. Ook al eerder had ik hierover een blog hoe gaan we de verandering vorm geven? Anders blijft het een gewoon een klotenzooi.

Zie ook Marianne Zwagerman over “praktisch opgeleid” uit mijn hart gegrepen.

De Hilarische Kloof: Waarom “De elite” in de Spiegel Moet Bekijken

2 september 2025 1 reactie

Ik zag een podcast van “De Nieuwe Wereld”, met Jasper van Dijk, Ewald Engelen en Ad Verbrugge. Ze praten over de kloof tussen de elite en het gewone volk, en hoe politiek en media de “praktisch geschoolden” negeren. Eerder schreef al een blog over “Waarom slimme mensen domme dingen doen”. Het is een stevige analyse, maar – en hier komt-ie – ook lachwekkend. Niet omdat de problemen niet echt zijn, maar omdat de podcast zelf een spiegel is van het probleem dat ze bespreken. En dat vraagt om zelfreflectie, vooral van henzelf, met hun grote bereik onder academici. Het volk? Dat zal zich anders uiten. Laten we erin duiken, zoals altijd, stap voor stap.

Een Podcast Vol Torenpraat

Het gesprek begint met een scherpe diagnose: Nederland kampt met een politieke crisis, een “gezagscrisis” zelfs. Ewald legt uit dat 30% van de bevolking (universitair geschoolden) de dienst uitmaakt, terwijl 70% (praktisch geschoolden) zich genegeerd voelt door neoliberalisme, globalisering en een Haagse bubbel. Ze strooien met termen als “postkolonialisme”, “essentialisering” en “resentiment”. Ewald noemt het zelf de “universitaire wasstraat”: een jargonmachine die abstracte concepten uitspuugt, onbegrijpelijk voor wie niet in collegezalen heeft gezeten. Zelf heb ik soms het gevoel dat iemand die lang heeft gestudeerd heel lang is gebrainwashed. Mooi dat Ewald dat nu juist in gewone mensentaal uitlegt: wasstraat.

Maar hier zit de grap: Enwald (econoom) en Ad (filosoof) zijn zelf producten van die wasstraat. Ze maken een podcast voor een publiek dat grotendeels bestaat uit academici – precies de groep die ze bekritiseren. Het is alsof ik in Visvliet een lezing geef over dorpsfeesten in academisch jargon (Wat ik niet beheers) , terwijl mijn buren buiten staan te mopperen over de prijs van brood. En toch bereiken ze met “Nieuwe Wereld” een groot publiek. Dat maakt hun verantwoordelijkheid groter: ze moeten zichzelf onder de loep nemen.

De Ironie van de Ivoren Toren

Neem Engelen’s beschrijving van Berlijn: een “GroenLinksstad” vol regenboogvlaggen, een “het leefgebied van academisch gehersenspoelden”. Klinkt interessant, maar dan komt hij met “postmoderne ruimtelijke ordening”. Ad haalt Plato’s wachters en mythische archetypen aan om geweld tegen vrouwen te duiden. Mooi maar de moord op Lisa was door iemand uit een andere cultuur. Dat is de Olifant in de kamer. Dat wordt niet genoemd. Het is knap, maar ook hilarisch: ze bekritiseren elites die in abstracties praten, terwijl ze zelf een collegezaal vullen met termen die het volk niet snapt. Engelen zegt het zelf: “De vertaalslag van de problemen van de gewone man wordt gedaan door universitaire geschoolden, en wat terugkomt, herkent de gewone man niet als hun probleem” Precies! Maar hun eigen podcast is die vertaalslag: een elite die over het volk praat, niet mét het volk.

Ik moest denken aan een moment in mijn eigen leven, toen ik probeerde een ingewikkeld beleidsplan uit te leggen aan een dorpsgenoot. Hij keek me aan en zei: “Jan, zeg het nou maar in gewone woorden.” Dat is wat hier mist. Het volk worstelt met toeslagenaffaires, woningnood of stijgende kosten – concrete problemen. Maar “Nieuwe Wereld” blijft hangen in abstracties, terwijl ze juist een kans hebben om met hun bereik (veel academici luisteren!) een brug te slaan.

Een Oproep tot Zelfreflectie

Hier komt mijn oproep: “Nieuwe Wereld”, kijk eens in de spiegel! Jullie hebben een podium, een groot publiek van slimme, hoogopgeleide mensen. Dat is een kracht, maar ook een valkuil. Jullie praten over de kloof, maar jullie taal bouwt muren. Zelfreflectie is nodig: hoe maak je jouw analyses toegankelijk? Hoe spreek je het volk aan zonder ze te verliezen in jargon? Het is niet aan het volk om zich aan te passen – die uit zich al, via stemmen op Wilders, X of protesten. Maar van jullie, met jullie bereik en invloed, mag verwacht worden dat je de vertaalslag maakt. Probeer eens een aflevering in de taal van de kroeg, niet de collegezaal. Het is een klotenzooi bij de elite! “Ze denken dat als ze poepen dat het niet stinkt” zijn mijn vader wel eens. Lach vaker om je eigen pretenties, zoals ik doe als ik weer eens te ingewikkeld doe.

Wat Nu? Een Simpele Les

De kloof is echt: lage opkomst bij verkiezingen, cynisme over politiek, en een volk dat zich niet gehoord voelt. Maar het is lachwekkend – en tragisch – dat de oplossing begint bij degenen die het probleem analyseren. “Nieuwe Wereld” kan een verschil maken, maar dan moeten ze afdalen van Mount Stupid, zoals ik dat noem: die berg van overmoed waar je denkt dat je alles snapt. Het volk zal zich uiten, rauw en direct, zoals altijd. Maar aan de academische elite, aan jullie, de oproep: wees eerlijk over je eigen rol in de kloof. Maak je boodschap simpel, luister echt, en durf te lachen om je eigen Ivoren torenpraat. Zoals het even gebeurde over de SP die China tot orde roept. Dat was voor mij het hoogtepunt. Jammer dat het daarna over was.

Wat denken jullie? Hoe kan “Nieuwe Wereld” het volk echt bereiken? Laat het weten in de reacties – ik ben benieuwd naar jullie verhalen!

Massapsychose: Zijn we allemaal gek geworden?

25 augustus 2025 0 reacties

Zoals jullie weten, mijmer ik graag over waar de wereld naar toe gaat. Laatst kwam ik een video tegen over massapsychose – je weet wel, dat idee dat hele groepen mensen ineens losraken van de realiteit en meegaan in een collectieve waan. Voorbeelden uit het verleden zijn de heksenverbrandingen en de tulpenmanie. Het doet me denken aan die momenten waarop ik nu naar het nieuws kijk en denk: “Hoe kan dit? Waarom volgt iedereen dit zomaar?” Het voelt een beetje als die ongemakkelijke gedachte die je niet hardop durft te zeggen op een feestje. Maar goed, laten we er eens induiken. Want als wij niet praten over dit soort dingen, wie dan wel?

Eerst even: Wat is massapsychose eigenlijk?

Volgens de video: Massapsychose is geen nieuw verzinsel; het is dat fenomeen waarbij grote groepen mensen hun kritisch denken uitschakelen en meegaan in valse verhalen, gedreven door angst, propaganda of gewoon de behoefte om erbij te horen. Carl Jung zei dat als mensen geen eigen identiteit hebben, ze die zoeken in de kudde. En die kudde? Die rent vaak achter spoken aan.

Mensen herhalen slogans zonder te snappen waarom, steunen bewegingen zonder onderzoek, en vallen anderen aan die durven te twijfelen. Het is alsof de samenleving in een hypnotische toestand raakt, waar logica plaatsmaakt voor emotie. Ik herken het wel uit mijn eigen omgeving: discussies die eindigen in ruzie omdat niemand echt luistert, maar alleen reageert op wat ‘de groep’ vindt. De mening over Trump is hier een voorbeeld van maar ook Gaza. Het zorgt voor twee kampen die ieder ook vaak statements gebruiken die door individuen niet eens begrepen worden.

Waarom gebeurt dit? En waarom nu?

De video duikt diep in de oorzaken. Angst is de grote brandstof, zegt het. En in onze tijd, met non-stop nieuws en social media, wordt die angst continu aangewakkerd. De beelden van Gaza, het weer of Ukraine worden letterlijk dagelijks in ons gebrand. Om dan een afwijkende vraag te hebben maakt dat je buiten de groep staat. Bijvoorbeeld waarom zou Rusland de Northstream 2 op willen blazen, ze hoeven toch alleen de kraan dicht te draaien? Of dat Hamas het eigen volk gebrukt als schild is toch ook verschrikkelijk. Waarom moet in ieder weersbericht het woord klimaat vallen.

Maar het engste? Degenen die erin zitten, denken dat jij de gek bent als je vragen stelt. Vragen stellen wordt gevaarlijk, nieuwsgierigheid ketterij. Ik denk aan mijn eigen ervaringen: tijdens de pandemie, of bij politieke debatten, waar je al snel gelabeld wordt als ‘complotdenker’ als je niet meegaat in de mainstream. Is dit vooruitgang, of zijn we gewoon als samenleving in de war? Zoals een trotse moeder zei over Jantje die mee loopt in het muziekkorps: ”Kijk eens mijn Jantje is de enige die in de maat loopt”. De video waarschuwt: het begint met desoriëntatie, gaat over in vereenvoudiging (zwart-wit denken), conformeren, agressie, en eindigt – hopelijk – in ontwaken.

Hoe ontsnap je eraan? Mijn eigen reflecties

Gelukkig is er hoop. De video geeft praktische tips: bouw een innerlijke firewall door vragen te stellen zoals “klopt dit wel?” of “Wie profiteert hiervan?” Reageer niet op alles wat je raakt – want geraakte mensen zijn makkelijk over te halen. Verbind met betekenis, via filosofie, geloof, natuur of wat dan ook. En bouw een gemeenschap van denkers en doeners, niet van echo kamers.

Ik voeg daar mijn eigen sausje aan toe: in mijn leven heb ik geleerd dat eenzaamheid soms een zegen is. Die momenten alleen, mijmerend over de wereld, helpen me om niet mee te gaan in de kudde.

Het ultieme ontsnappen? Ontstijg de behoefte aan goedkeuring. Word je eigen kompas. Dat is geen rebellie, maar vrijheid. Ik probeer dat in mijn dagelijks leven: niet reageren op elke hype, maar observeren en meegaan met wat echt voelt.Dat is het best te doen in je eigen omgeving, met de mensen die je kent

Dus, wat nu?

De video heeft me aan het denken gezet over onze samenleving. Zijn we in een massapsychose? Of is het gewoon de menselijke natuur die doorslaat? Ik denk dat we meer moeten praten, meer vragen stellen, voordat stilte de norm wordt.

Herken je dit in je eigen leven? Laten we erover praten, voordat dat ook gelabeld wordt als ‘gevaarlijk’. Tot de volgende mijmering!

Ben ik in beeld?

17 augustus 2025 0 reacties

Vrijheid van Meningsuiting: Waar Trek Je de Grens? Een Kijkje naar een Politiehandreiking en Client-Side Scanning

Ik zit vaak te mijmeren over hoe de wereld verandert. In 1996 kreeg ik internet. Mijn eerste mailtje was aan…. mezelf! Met als onderwerp “trope” waar ik waarschijnlijk “troep” bedoelde. Ergens in 2004 begon ik deze blog waar ik van alles en nog wat heb beschreven. Mijn blogs kunnen overal op de wereld gelezen worden. Daar moet je een beetje op je woorden letten. Vroeger kon je op een terrasje je mening spuien over van alles – van het weer tot de regering – zonder dat iemand je meteen in een hokje stopte. Maar tegenwoordig? Ik begin steeds meer op te letten tegen wie ik wat zeg. Neem nou de vrijheid van meningsuiting: dat is niet zomaar een recht, het is de basis van onze open samenleving. Maar wat als overheidsmaatregelen dat recht beginnen te knijpen, onder het mom van veiligheid? Ik zag op X een tweet van Pieter Omtzigt over een Nederlandse politiehandreiking over o.a.complottheorieën voorbijkomen

Eerst Even: Wat is Die Politiehandreiking?

Stel je voor: je post online iets over COVID-maatregelen, klimaatbeleid of immigratie, en voor je het weet, word je gesignaleerd als ‘kritische burger’. Dat is geen complottheorie, maar de kern van de handreiking “Herkennen, duiden, handelen: complottheorieën en anti-institutioneel gedachtegoed”, uitgegeven door het Kenniscentrum Contraterrorisme, Extremisme en Radicalisering (CTER) en de Regionale Informatie- en Expertisecentra (RIEC). Het is een gids voor agenten om signalen van complotdenken te spotten: van wantrouwen tegen de overheid tot uitingen die escaleren naar radicalisering of extremisme.

Zie het zo: het begint bij herkennen in het taalgebruik. Als een agent iemand hoort zeggen over Spiritueel ontwaken, Chemtrails, “de Elite” of “het klopt niet” dan zijn dat signalen van complotdenken. Voor de politieman/ vrouw is dan de vraag: “is dit een dreiging?” Waarschijnlijk niet maar hou signalen in de gaten want de person kan radicaliseren. De handleiding geeft dan het advies het uitgebreid vast te leggen.

Dit klinkt allemaal misschien logisch voor veiligheid, maar waar trek je de lijn? Wat als je legitieme kritiek op bijvoorbeeld de toeslagenaffaire wordt gezien als ‘anti-institutioneel’? Dat raakt direct aan je vrijheid om te zeggen wat je denkt, zonder bang te zijn voor een label in een politiesysteem. Het voelt als een niet goed ik durf online niet meer te zeggen wat ik denk..

En Dan Client-Side Scanning: De EU’s Grote Broer?

Aan de andere kant heb je client-side scanning (CSS), deel van de EU’s ‘Chat Control’-wetgeving. Bij De Nieuwe Wereld staat een uitgebreid gesprek. (zie hieronder). Dit is technologie die je berichten en foto’s scant op je eigen apparaat, voordat ze versleuteld worden verzonden – vooral om kindermisbruik op te sporen. Apps als WhatsApp of Signal zouden verplicht AI moeten inzetten om verdachte inhoud te detecteren.

Op het eerste gezicht is dit heftig: het breekt end-to-end-encryptie open voor mensen die dat bewust hebben ingesteld. Het creëert kwetsbaarheden voor hackers en scant massaal alle communicatie. Privacy-experts schreeuwen moord en brand. Maar hier komt het grote verschil: CSS richt zich op inhoud zoals beelden of teksten die illegaal zijn, (nog) niet direct op je mening.

Beiden zijn in mijn ogen eng.

Als ik dit bekijk door de lens van vrijheid van meningsuiting, geeft de politiehandreiking de grootste inbreuk. Waarom? CSS is eng omdat het alles scant, maar het gaat om daden (zoals misbruikbeelden), niet om gedachten. De handreiking daarentegen maakt je mening zelf verdacht – het is als eb en vloed willen tegenhouden, maar dan met je woorden. Het risico? Burgers houden hun mond uit angst voor een dossier, en dat ondermijnt de kern van democratie: open discussie.

Ik merk dat ik zelf ook voorzichtiger word online – herkenbaar? Het is net als met die grote deugdoelen: veiligheid is nobel, maar als het ten koste gaat van menselijke vrijheid, schiet het zijn doel voorbij.

Wat vind jij? Is de handreiking een stap te ver, of nodig in deze tijden? Deel je gedachten in de reacties – laten we erover praten, voordat dat ook gelabeld wordt!