Menu Sluiten

Maand: november 2014

Kantelaars gezocht

We leven niet een tijd van veranderingen maar in een verandering van tijden. Deze uitdrukking komt van Jan Rotmans en veel van zijn volgelingen gebruiken deze kreet ook. Iedereen die een beetje volgt wat er in de maatschappij aan de hand is kan dat beamen. Het gaat niet meer om een verandering die we nog kunnen volgen, zoals een nieuwe wet, de aanpassing binnen het onderwijs, energievraagstukken of robotisering.

Alles is tegelijk in beweging. Ik kom  veel mensen tegen die zich kantelaars noemen. Wat doen die mensen? Heel vaak beschrijven hoe een verandering er uit ziet maar of ze echt kunnen laten kantelen?.

 

Laatst stelde ik tijdens een bijeenkomst aan een groep de vraag: wat versta jij onder kantelen? Heel veel noemden een verandering die ze hadden meegemaakt. Een nieuwe manier van werken, het aanpassen van een procedure of het invoeren van een nieuwe website waar mensen dingen kunnen delen.

 

Zonder een definitie te willen geven van kantelen, is het voor mij iets wat te maken heeft met de boel op zijn kant zetten. Gelijk komt dan bij me boven dat het een rommeltje wordt niets staat meer op zijn plaats, het is chaos. Vanuit de chaos ontstaan nieuwe situaties en mogelijkheden  waardoor gebouwd kan worden aan een nieuwe toekomst .

 

Zo te bekeken ken ik veel mensen die een kanteling in hun leven hebben meegemaakt: een ernstige ziekte, verlies van een dierbare, een ernstig ongeluk of een andere heftige gebeurtenis. Al deze mensen hebben gemeen dat ze anders naar het leven zijn gaan kijken. Ze zijn anders gaan leven. Als je met die mensen praat, weet je dat ze een verhaal te vertellen hebben en echt weten wat het is dingen los te laten. Zij weten als geen ander wat kantelen is. Vaak vertellen ze dat ze andere dingen zijn gaan waarderen.

 

De afgelopen week sprak ik iemand die 3 jaar lang heeft geleden aan een ernstige ziekte. Hij is er wel weer bovenop gekomen maar gaf ook aan dat hij anders naar het leven is gaan kijken. De idealen die hij ooit heeft gehad, staan hem weer helder op het netvlies. Hij had de periode van flower power meegemaakt en toen hij vertelde van die tijd begonnen zijn ogen weer te glimmen. Toen ik vroeg hoe hij daar nu naar kijkt vertelde hij dat zijn hart nog steeds bij die idealen ligt. Maar ja rationeel wordt hij gedwongen andere dingen te doen. Hij heeft het er vaak met zijn vrienden over. Maar ja dat was toen.

 

Zo kijkend naar de materie begint opeens er een beeld ontstaan van een betere maatschappij. Waar mensen die 50 jaar geleden zich sterk maakten voor een andere maatschappij  nu aan de slag gaan om dat te verwezenlijken. Het mooie is dat veel van die mensen nu op posities zitten om één en ander te realiseren. Veel van die mensen hebben nu een goede baan en kunnen ruimte geven aan de kanteling. De vraag of daar een ernstig ongeluk of ziekte voor nodig is. Ik denk het niet. Gewoon het gesprek aangaan en ze er aan herinneren. Vast dat de ogen ook gaan glimmen want wat is er mooier om te werken aan je ideaal ook nog na al die jaren.

 

Over een ei en ongelijk

imagesEen paar weken gelden zat ik bij een bijeenkomst waar er pittig gediscussieerd werd. Het was een levendige bijeenkomst. Een groot aantal mensen riepen door elkaar soms wel 3 tegelijk. De aanwezigen vonden het een bijeenkomst met veel energie. Zoals wel vaker werd de levendigheid verward met betrokkenheid. Heel vaak gaat het over mensen die hun eigen standpunt proberen aan de man te brengen. Toen ik de zaal uitliep sprak iemand me aan: “Jan, je hebt helemaal niets gezegd, terwijl ik graag jouw mening ook had willen horen. Waarom heb je niets gezegd?”

 

Mijn reactie was: ”omdat ik me niet uitgenodigd voelde. Als er veel mensen door elkaar roepen wat heeft het dan voor nut er overheen te roepen als toch niet geluisterd wordt?” En als ik wel de gelegenheid had gekregen zouden er ook gelijk reacties op komen. Dit om aan te geven dat er anders tegen aan gekeken werd of dat ik geen gelijk had. Deze week las ik ergens: “Ik vind het helemaal niet erg dat je een andere mening hebt. Maar wel dat je vindt dat ik ongelijk heb.”

 

Want het is maar net hoe je er tegen aan kijkt. Als je iemand vraagt om een ei te tekenen zal het nooit een mooie ronde cirkel worden terwijl een ei dat natuurlijk wel is als je er van boven (of van onderen) tegen aan kijkt.

ei

 

Juist in een gesprek waar er verschillen van inzichten zijn is het goed om te kijken waar komen die verschillende meningen en standpunten vandaan. Daar kom je alleen achter als je luistert maar ook als je duidelijk kunt maken hoe je tot zo’n standpunt komt. Dan blijkt dat een eivorm ook mooi rond kan zijn.

 

Mijn vorige blog ging over luisteren en de video erbij ging over het belang van luisteren.  Dezelfde  Jualian Treasure heeft ook een mooie TED talk over hoe je effectief een boodschap kan overbrengen. Daarin is te horen dat als je goed een punt naar voren wilt brengen het helemaal niet nodig is om hard te roepen.

 

 

 

 

 

Kringgesprek wie kent het niet?

Nou ik niet want ik heb vroeger nooit op de kleuterschool gezeten, een hiaat in mijn scholing. Toen ik in de 1e klas van de lagere school kwam, kenden een aantal kinderen elkaar al van de kleuterschool. Ik voelde me een beetje een buitenstaander. De opstelling in de eerste klas was met de bekende schoolbanken met een inktpot in de bank, uit die tijd ben ik.

 

Vanaf het moment dat ik ging werken kwam ik vaak in vergaderingen waar een vergadertafel was of in een grotere ruimte een carré opstelling met de docent of spreker voor de groep. Vaak staat de docent of spreker voor de groep en is er een duidelijk verschil tussen de spreker en zijn toehoorders. Het is duidelijk herkenbaar dat de spreker boven de groep staat.

 

De laatste tijd zit ik me te ergeren aan wat er in zo’n opstelling gebeurd. De spreker staat zijn wijsheid te verkondigen soms meer dan een half uur lang. Daarna mogen de toehoorders een vraag stellen in sommige situaties met een lang betoog vooraf. Een beetje uitstralend: kijk ik weet ook veel van het onderwerp af. Als ik dan de zaal rondkijk zie ik dat veel mensen ook best wel veel kennis hebben over het onderwerp wat ook logisch is want ze kwamen speciaal voor dit onderwerp.

 

Wat zou het mooi zijn als mensen echt met elkaar in gesprek zouden gaan over een onderwerp. Hoewel sommige mensen  een specialist zijn rond een bepaald thema, het blijkt dat ook anderen met ervaring hele nuttige dingen kunnen bijdragen.

 

Daar zit dan wel gelijk een drempel in de weg. Sommige mensen luisteren meer dan dat ze praten en juist die mensen zou je graag willen horen. Ik noem ze vaak de “stille Willies”. Ze hebben heel goed in de gaten of hun inbreng wat toevoegt. De oplossing zit in de uitgenodiging die je aan de stille Willies kunt geven om ze te stimuleren om wat te zeggen. In een sterk energiek debat zul je ze niet horen. Daar voeren de “haantjes de voorsten” het hoogste woord.

 

Een paar weken geleden zat ik op een opleiding “the Circle Way”. Christina Baldwin and Ann Linnea uit Amerika gaven de training. Wat een verademing. Communiceren op ooghoogte. Iedereen zit in een kring en wordt uitgenodigd deel te nemen aan het gesprek. Er is tijd voor een ieder om zijn of haar standpunt naar voren te brengen. Rustig wordt naar iedereen geluisterd. Wat een verschil met dat wat ik veel meemaak.

 

In het dagelijks leven hebben mensen verschillende manier van communiceren. Er is een methode om de uiteenlopende stijlen te benoemen, de DISC methode. DISC staat voor Dominant, Invloed, Stabiliteit en Conformiteit. Prachtig natuurlijk dat je de stijl van iemand herkend. Maar zou iemand met een Conformiteit stijl echt iemand met een Dominante stijl iets duidelijk kunnen maken? Ik denk het van niet.


Daar is rust voor nodig en de dominante persoon zal zich moeten aanpassen aan de rust van de groep. Dat is in de kern ook de kracht van The Circle Way. En dat leerden we al op school bij het kringgesprek. Waar is het misgegaan of zou iedereen de kleuterschool gemist hebben?