Als ik naar de wereld kijkt door de bril van samenwerking en van onderop verbaas ik me vaak hoe plat de wereld is van vrije marktdenken, oneindige groei en aandeelhouderswaarde. Recentelijk was ik bij de presentatie van een commercieel glasvezelbedrijf aan een gemeente. De wethouder werd voorgelicht op een tenenkrommende manier.
Het werd een betoog waar ik me niet ik kan vinden. De markt die volgens de man van het bedrijf nu geen rendement meer eist van 16 of 17% maar inmiddels nemen ze ook “al” genoegen met 10%. En vervolgens werden alle registers opengetrokken om de wethouder te overtuigen dat een coöperatie toch maar gevaarlijk, niet betrouwbaar is en dat het maar zeer onzeker is of ze het wel allemaal kunnen. Uit het verleden kennen we dit gedrag van IBM of Microsoft. Het staat ook wel bekend als Fear Uncertainty and Doubt. Want je bent “natuurlijk”beter af bij een groot bedrijf. Klein dat is allemaal onbetrouwbaar en onzeker.
Het zijn tekenen van stuiptrekkingen van een oude economie die gebaseerd is op machtsdenken en dat groot alleen maar goed is. Natuurlijk groot heeft ons veel gebracht. Microsoft heeft standaarden neergezet die inmiddels over de hele wereld worden gebruikt. En als KPN nog steeds in 13 districten was verdeeld was het ook niet het bedrijf wat het nu is. Of als Ziggo bestond uit honderden kabelnetten was het ook niet in staat de kwaliteit te leveren die het nu doet.
Maar… Als Ziggo wat kleiner was had het niet zoveel problemen met klantenservice, kenden de medewerkers nog de lokale situatie en voelde je dat je geen nummer bent. En de tijd dat KPN echt iets voor de maatschappij deed is ook al lang achter ons.
Gelukkig mocht ik ook reageren en dat ging over trots op mijn regio, betrokken burgers, opkomen voor de kleinschaligheid. Het gaat me echt aan het hart dat onze mooie provincie zo door marktdenken wordt uitgemolken door grote bedrijven die alleen maar denken in winst. En geen oog hebben voor de burger of het kleinbedrijf.
Dat is juist waar coöperaties goed in zijn. Betrokkenheid, nabij en oog voor de klant. Niet de winst voorop stellen. In gewone taal communiceren. Want een gewone burger begrijpt vaak niets van al dat jargon.