Blog van Jan Hut

Niet echt dom

11 december 2014 0 reacties

Sinterklaas is al weer achter de rug en dus is het ook weer een poos rustig rond de kleur van Piet. Toch wil ik er wel nog even op terug komen want ik zag tijden geleden al een video die me er aan doet herinneren. Het is een video over een discussie in een klas waar een meisje een aanvaring krijgt met een docent.

Het begint ermee dat de docent het heeft over luisteren. Luisteren doe je als je aandacht hebt voor iemand. Ze legt uit wat het is om met een open houding te luisteren. Geen armen of benen over elkaar. Vervolgens steekt er een meisje de hand op. De docent valt tegen haar uit als je de hand opsteekt ben je bezig met jouw eigen standpunt in je hoofd en belemmert het je om echt te luisteren. Mooi, zo had ik het nog nooit bekeken. Het klopt ook wel volgens mij. Ik kan me herinneren dat ik ook eens zat te wachten op een beurt en de hele tijd was ik eigenlijk bezig mijn standpunt vast te houden.

Wat daarna in de video gebeurt is nog veel heftiger. Het gaat over discriminatie. Daar kan je als blanke wel een mening over hebben maar de docent legt de vinger op de zere plek. Het wordt duidelijk dat iemand met een huidskleur niet de keus heeft om er voor weg te lopen. Als ik er goed over nadenk blijkt de zwarte pieten discussie meer te zijn dan een onschuldig meningsverschil of een traditie wel of niet in stand moet blijven.

Misschien is het wel goed om gewoon eens goed te luisteren naar mensen die er moeite mee hebben. En dan niet met de vinger omhoog zoals het meisje in de video maar oprecht luisteren. Misschien is er dan begrip voor de situatie.

Zelf ben ik er anders over gaan denken mede naar anleiding van dit filmpje. Ik vond de Zwarte Pieten discussie ook maar overtrokken. Misschien hoor ik zelf ook wel tot een minderheid, mensen met een noordelijk accent. Ooit zat ik in een training in West Nederland waar iemand serieus zei, jullie komen dan wel uit Groningen maar jullie zijn niet echt dom. We hebben er hartelijk om gelachen, ook wel een beetje om de domheid van de opmerking. Toch zie ik wel overeenkomsten. Soms word zwarte Piet als dom afgeschilderd. Daar kan je ook om lachen. Er is één groot verschil. Ik kan kiezen me stil te houden of spraakles nemen. Mensen met een andere huidskleur hebben geen keuze. Ze worden er iedere dag mee geconfronteerd.

Kantelaars gezocht

30 november 2014 1 reactie

We leven niet een tijd van veranderingen maar in een verandering van tijden. Deze uitdrukking komt van Jan Rotmans en veel van zijn volgelingen gebruiken deze kreet ook. Iedereen die een beetje volgt wat er in de maatschappij aan de hand is kan dat beamen. Het gaat niet meer om een verandering die we nog kunnen volgen, zoals een nieuwe wet, de aanpassing binnen het onderwijs, energievraagstukken of robotisering.

Alles is tegelijk in beweging. Ik kom veel mensen tegen die zich kantelaars noemen. Wat doen die mensen? Heel vaak beschrijven hoe een verandering er uit ziet maar of ze echt kunnen laten kantelen?.

Laatst stelde ik tijdens een bijeenkomst aan een groep de vraag: wat versta jij onder kantelen? Heel veel noemden een verandering die ze hadden meegemaakt. Een nieuwe manier van werken, het aanpassen van een procedure of het invoeren van een nieuwe website waar mensen dingen kunnen delen.

Zonder een definitie te willen geven van kantelen, is het voor mij iets wat te maken heeft met de boel op zijn kant zetten. Gelijk komt dan bij me boven dat het een rommeltje wordt niets staat meer op zijn plaats, het is chaos. Vanuit de chaos ontstaan nieuwe situaties en mogelijkheden waardoor gebouwd kan worden aan een nieuwe toekomst .

Zo te bekeken ken ik veel mensen die een kanteling in hun leven hebben meegemaakt: een ernstige ziekte, verlies van een dierbare, een ernstig ongeluk of een andere heftige gebeurtenis. Al deze mensen hebben gemeen dat ze anders naar het leven zijn gaan kijken. Ze zijn anders gaan leven. Als je met die mensen praat, weet je dat ze een verhaal te vertellen hebben en echt weten wat het is dingen los te laten. Zij weten als geen ander wat kantelen is. Vaak vertellen ze dat ze andere dingen zijn gaan waarderen.

De afgelopen week sprak ik iemand die 3 jaar lang heeft geleden aan een ernstige ziekte. Hij is er wel weer bovenop gekomen maar gaf ook aan dat hij anders naar het leven is gaan kijken. De idealen die hij ooit heeft gehad, staan hem weer helder op het netvlies. Hij had de periode van flower power meegemaakt en toen hij vertelde van die tijd begonnen zijn ogen weer te glimmen. Toen ik vroeg hoe hij daar nu naar kijkt vertelde hij dat zijn hart nog steeds bij die idealen ligt. Maar ja rationeel wordt hij gedwongen andere dingen te doen. Hij heeft het er vaak met zijn vrienden over. Maar ja dat was toen.

Zo kijkend naar de materie begint opeens er een beeld ontstaan van een betere maatschappij. Waar mensen die 50 jaar geleden zich sterk maakten voor een andere maatschappij nu aan de slag gaan om dat te verwezenlijken. Het mooie is dat veel van die mensen nu op posities zitten om één en ander te realiseren. Veel van die mensen hebben nu een goede baan en kunnen ruimte geven aan de kanteling. De vraag of daar een ernstig ongeluk of ziekte voor nodig is. Ik denk het niet. Gewoon het gesprek aangaan en ze er aan herinneren. Vast dat de ogen ook gaan glimmen want wat is er mooier om te werken aan je ideaal ook nog na al die jaren.

Over een ei en ongelijk

16 november 2014 0 reacties

Een paar weken gelden zat ik bij een bijeenkomst waar er pittig gediscussieerd werd. Het was een levendige bijeenkomst. Een groot aantal mensen riepen door elkaar soms wel 3 tegelijk. De aanwezigen vonden het een bijeenkomst met veel energie. Zoals wel vaker werd de levendigheid verward met betrokkenheid. Heel vaak gaat het over mensen die hun eigen standpunt proberen aan de man te brengen. Toen ik de zaal uitliep sprak iemand me aan: “Jan, je hebt helemaal niets gezegd, terwijl ik graag jouw mening ook had willen horen. Waarom heb je niets gezegd?”

Mijn reactie was: ”omdat ik me niet uitgenodigd voelde. Als er veel mensen door elkaar roepen wat heeft het dan voor nut er overheen te roepen als toch niet geluisterd wordt?” En als ik wel de gelegenheid had gekregen zouden er ook gelijk reacties op komen. Dit om aan te geven dat er anders tegen aan gekeken werd of dat ik geen gelijk had. Deze week las ik ergens: “Ik vind het helemaal niet erg dat je een andere mening hebt. Maar wel dat je vindt dat ik ongelijk heb.”

Want het is maar net hoe je er tegen aan kijkt. Als je iemand vraagt om een ei te tekenen zal het nooit een mooie ronde cirkel worden terwijl een ei dat natuurlijk wel is als je er van boven (of van onderen) tegen aan kijkt.

Juist in een gesprek waar er verschillen van inzichten zijn is het goed om te kijken waar komen die verschillende meningen en standpunten vandaan. Daar kom je alleen achter als je luistert maar ook als je duidelijk kunt maken hoe je tot zo’n standpunt komt. Dan blijkt dat een eivorm ook mooi rond kan zijn.

Mijn vorige blog ging over luisteren en de video erbij ging over het belang van luisteren. Dezelfde Jualian Treasure heeft ook een mooie TED talk over hoe je effectief een boodschap kan overbrengen. Daarin is te horen dat als je goed een punt naar voren wilt brengen het helemaal niet nodig is om hard te roepen.

Kringgesprek wie kent het niet?

10 november 2014 1 reactie

Nou ik niet want ik heb vroeger nooit op de kleuterschool gezeten, een hiaat in mijn scholing. Toen ik in de 1e klas van de lagere school kwam, kenden een aantal kinderen elkaar al van de kleuterschool. Ik voelde me een beetje een buitenstaander. De opstelling in de eerste klas was met de bekende schoolbanken met een inktpot in de bank, uit die tijd ben ik.

Vanaf het moment dat ik ging werken kwam ik vaak in vergaderingen waar een vergadertafel was of in een grotere ruimte een carré opstelling met de docent of spreker voor de groep. Vaak staat de docent of spreker voor de groep en is er een duidelijk verschil tussen de spreker en zijn toehoorders. Het is duidelijk herkenbaar dat de spreker boven de groep staat.

De laatste tijd zit ik me te ergeren aan wat er in zo’n opstelling gebeurd. De spreker staat zijn wijsheid te verkondigen soms meer dan een half uur lang. Daarna mogen de toehoorders een vraag stellen in sommige situaties met een lang betoog vooraf. Een beetje uitstralend: kijk ik weet ook veel van het onderwerp af. Als ik dan de zaal rondkijk zie ik dat veel mensen ook best wel veel kennis hebben over het onderwerp wat ook logisch is want ze kwamen speciaal voor dit onderwerp.

Wat zou het mooi zijn als mensen echt met elkaar in gesprek zouden gaan over een onderwerp. Hoewel sommige mensen een specialist zijn rond een bepaald thema, het blijkt dat ook anderen met ervaring hele nuttige dingen kunnen bijdragen.

Daar zit dan wel gelijk een drempel in de weg. Sommige mensen luisteren meer dan dat ze praten en juist die mensen zou je graag willen horen. Ik noem ze vaak de “stille Willies”. Ze hebben heel goed in de gaten of hun inbreng wat toevoegt. De oplossing zit in de uitgenodiging die je aan de stille Willies kunt geven om ze te stimuleren om wat te zeggen. In een sterk energiek debat zul je ze niet horen. Daar voeren de “haantjes de voorsten” het hoogste woord.

Een paar weken geleden zat ik op een opleiding “the Circle Way”. Christina Baldwin and Ann Linnea uit Amerika gaven de training. Wat een verademing. Communiceren op ooghoogte. Iedereen zit in een kring en wordt uitgenodigd deel te nemen aan het gesprek. Er is tijd voor een ieder om zijn of haar standpunt naar voren te brengen. Rustig wordt naar iedereen geluisterd. Wat een verschil met dat wat ik veel meemaak.

In het dagelijks leven hebben mensen verschillende manier van communiceren. Er is een methode om de uiteenlopende stijlen te benoemen, de DISC methode. DISC staat voor Dominant, Invloed, Stabiliteit en Conformiteit. Prachtig natuurlijk dat je de stijl van iemand herkend. Maar zou iemand met een Conformiteit stijl echt iemand met een Dominante stijl iets duidelijk kunnen maken? Ik denk het van niet.

Daar is rust voor nodig en de dominante persoon zal zich moeten aanpassen aan de rust van de groep. Dat is in de kern ook de kracht van The Circle Way. En dat leerden we al op school bij het kringgesprek. Waar is het misgegaan of zou iedereen de kleuterschool gemist hebben?

De wereld zoals ik het nu zie!

26 oktober 2014 2 reacties

De wereld zou er een stuk beter uit zien als we een ieder dezelfde rechten en plichten konden geven. Want wat maakt dat de één zich vaak boven de ander stelt. Omdat iemand gezegend is met een sterk lichaam, een mooi lichaam of met veel intellect? Wat doen we dan met mensen die van nature zwak zijn of kenmerken van Altruïsme hebben? Ze worden vaak weggedrukt door krachtige mensen die zeggen dat ze handelen in naam van het groter geheel. En wie bepaald of het inzetten voor het groter geheel wel de daden rechtvaardigen?

Ik kom op deze opmerkingen omdat ik een verhaal las van Albert Einstein die in een kort Essay uitlegt hoe hij de wereld ziet. Hij vertelt dat hij zich wel honderd keer per dag beseft dat zijn innerlijke en uiterlijke leven is gebaseerd op op het werk van andere mensen, levenden en doden, en dat hij zelf steeds moet oefenen om te geven in dezelfde mate als die hij heeft ontvangen en ook nog steeds ontvangt. De idealen die zijn pad hebben verlicht, keer op keer, hebben hem nieuwe moed gegeven om het leven blijmoedig onder ogen zien. De idealen zijn vriendelijkheid, schoonheid en waarheid.

Prachtig verwoord. Maar hoe zit het dan met al het geweld wat er op de wereld is? Daar heeft hij een mooi passage voor. Dit onderwerp brengt mij op het ergste: “ontsluiting van de kudde leven, het militaire systeem”, wat ik verafschuw … Deze besmettingsplaats van de beschaving zou moeten worden afgeschaft met de groots mogelijke snelheid. Heldendom op commando, zinloos geweld, en al de walgelijke onzin die plaats vindt onder de naam van patriottisme – hoe hartstochtelijk Ik haat ze!

Dat maakt zijn verhaal super actueel. De acties van IS en de reacties van landen daarop. Wat maakt dat we als westen vanaf een afstand mogen bombarderen. Het militaire systeem is allang niet meer wat het was. Vroeger ging het om het beschermen van je eigen stam, dat was man tegen man. Het werd land tegen land en nu is de grens helemaal zoek. Nu zijn we de belangen van de wapenindustrie aan het beschermen.

Het raakt me extra omdat ik zelf ook soldaat ben geweest. Ik ben opgegroeid ben met het beeld van Jan Soldaat, als held, die zijn leven geeft voor volk en vaderland. Als kind draaide ik wel vaak een liedje wat me erg aansprak. Het was een liedje dat populair was bij piratenzenders. Het mooie van Internet is dat je veel dingen kan terugvinden,het was leuk om dat liedje weer te horen. Bij het beluisteren van het lied merk ik op dat er nog steeds het beeld van de soldaat als beschermer van het land er bij mij diep in zit Het doet nog steeds iets met me.

Dan komen weer beelden boven uit mijn jeugd en hoe simpel het leven toen was. Maar de wereld is veranderd en ook mijn beeld van oorlog. Zeker nu ik lees wat Einstein er over zegt. Zijn verhaal sluit veel beter aan bij mijn beeld zoals ik de wereld nu zie. Hoe kunnen we de mensen die verstoten zijn uit de kudde er weer bij betrekken? Vraag het aan de mensen die weggedrukt worden door de krachtigen. Zij weten het beste wat een lone wolve drijft, zij kennen het gevoel niet gehoord te worden.