We leven niet een tijd van veranderingen maar in een verandering van tijden. Deze uitdrukking komt van Jan Rotmans en veel van zijn volgelingen gebruiken deze kreet ook. Iedereen die een beetje volgt wat er in de maatschappij aan de hand is kan dat beamen. Het gaat niet meer om een verandering die we nog kunnen volgen, zoals een nieuwe wet, de aanpassing binnen het onderwijs, energievraagstukken of robotisering.
Alles is tegelijk in beweging. Ik kom veel mensen tegen die zich kantelaars noemen. Wat doen die mensen? Heel vaak beschrijven hoe een verandering er uit ziet maar of ze echt kunnen laten kantelen?.
Laatst stelde ik tijdens een bijeenkomst aan een groep de vraag: wat versta jij onder kantelen? Heel veel noemden een verandering die ze hadden meegemaakt. Een nieuwe manier van werken, het aanpassen van een procedure of het invoeren van een nieuwe website waar mensen dingen kunnen delen.
Zonder een definitie te willen geven van kantelen, is het voor mij iets wat te maken heeft met de boel op zijn kant zetten. Gelijk komt dan bij me boven dat het een rommeltje wordt niets staat meer op zijn plaats, het is chaos. Vanuit de chaos ontstaan nieuwe situaties en mogelijkheden waardoor gebouwd kan worden aan een nieuwe toekomst .
Zo te bekeken ken ik veel mensen die een kanteling in hun leven hebben meegemaakt: een ernstige ziekte, verlies van een dierbare, een ernstig ongeluk of een andere heftige gebeurtenis. Al deze mensen hebben gemeen dat ze anders naar het leven zijn gaan kijken. Ze zijn anders gaan leven. Als je met die mensen praat, weet je dat ze een verhaal te vertellen hebben en echt weten wat het is dingen los te laten. Zij weten als geen ander wat kantelen is. Vaak vertellen ze dat ze andere dingen zijn gaan waarderen.
De afgelopen week sprak ik iemand die 3 jaar lang heeft geleden aan een ernstige ziekte. Hij is er wel weer bovenop gekomen maar gaf ook aan dat hij anders naar het leven is gaan kijken. De idealen die hij ooit heeft gehad, staan hem weer helder op het netvlies. Hij had de periode van flower power meegemaakt en toen hij vertelde van die tijd begonnen zijn ogen weer te glimmen. Toen ik vroeg hoe hij daar nu naar kijkt vertelde hij dat zijn hart nog steeds bij die idealen ligt. Maar ja rationeel wordt hij gedwongen andere dingen te doen. Hij heeft het er vaak met zijn vrienden over. Maar ja dat was toen.
Zo kijkend naar de materie begint opeens er een beeld ontstaan van een betere maatschappij. Waar mensen die 50 jaar geleden zich sterk maakten voor een andere maatschappij nu aan de slag gaan om dat te verwezenlijken. Het mooie is dat veel van die mensen nu op posities zitten om één en ander te realiseren. Veel van die mensen hebben nu een goede baan en kunnen ruimte geven aan de kanteling. De vraag of daar een ernstig ongeluk of ziekte voor nodig is. Ik denk het niet. Gewoon het gesprek aangaan en ze er aan herinneren. Vast dat de ogen ook gaan glimmen want wat is er mooier om te werken aan je ideaal ook nog na al die jaren.