Blog van Jan Hut

Er is een mooi Chinees gezegde “Te weten wat je niet weet, dat is kennis”. Ik moest er aan denken bij de uitzending van tegenlicht van vorige week. Het ging over fouten in software waardoor het mogelijk wordt in te breken in computers. Veel van die fouten zijn bekend. Daardoor kunnen virusscanners ook detecteren of er iets mis is met de computer. Het wordt lastiger als er fouten in programma’s staan die door mensen wel zijn ontdekt maar waar nog geen maatregelen voor zijn getroffen. Eigenlijk is het net alsof iemand een sleutel heeft verloren maar het niet heeft gemerkt. Het is dan maar de vraag wat degene die de sleutel heeft gevonden er mee doet.

Hackers lopen een beetje te zoeken naar de mogelijkheden of ze ergens binnen kunnen komen. Net zoals politiemensen dat ook wel eens doen. Ik las dat de burgemeester van Winsum ook mee was geweest op zo’n tocht met de politie en erg geschrokken was van waar je overal naar binnen kan lopen. Zo’n actie noemen ze een “witte voeten actie” las ik. Ze doen het met goede bedoelingen. Op zich wel grappig want je hebt “Black Hat Hackers en White Hat Hackers “de laatste hebben ook goede bedoelingen. De vraag is natuurlijk als iemand een opening heeft ontdekt na veel zoekwerk of hij of zij niet zwicht voor veel geld en dan verkoopt aan iemand met slechte bedoelingen..

Nu is er zeker een grote groep White Hat Hackers die tot doel hebben bedrijven te wijzen op deze openingen. Als bedrijven zelf geen actie nemen dan publiceren de White Hat Hackers het. (na verschillende verzoeken het aan te passen). Het bedrijf wordt dan gewongen maatregelen te nemen.

Nu zijn er een paar verschillen met het inbreken in de echte wereld. Voor inbreken in panden en woningen moet je als inbreker wel zelf aanwezig zijn. Dat beperkt het aantal inbrekers want hoeveel inbrekers wonen er in een straal van 100 kilometer van me? Ok er zijn verhalen van inbrekers uit Oost Europa maar die komen voorbij aan miljoenen andere mensen voor ze bij mijn huis zijn. Veel mensen weten het niet maar dagelijks wordt er aan de deur van de computer gerammeld. Als je kijkt hoeveel mensen proberen in je computer te komen, wat ongemerkt gaat. Als je een  speciaal  programma installeert kan je zien hoe vaak er even een poging gedaan wordt om er in te komen Soms wel honderden keren. Al die pogingen worden geautomatiseerd gedaan en het is te hopen dat de internet leverancier dat goed oppakt. En natuurlijk is er niets aan de hand als de computer uit staat maar ja je wilt de computer ook wel eens gebruiken.

Bij een inbraak nemen inbrekers iets mee, dat valt je onmiddellijk op. Bij een inbraak in een computersysteem nemen ze niets mee maken hooguit kopieën van de informatie of plaatsen ze een programma waarmee ze de computer kunnen overnemen. Ze kunnen ongemerkt de camera aanzetten of de microfoon aanzetten. Bij een goede hack merk je dat absoluut niet.

De afgelopen week luisterde ik na iemand die claimde er veel verstand van te hebben. tenminste hij riep op een gegeven moment: “ je moet me op mijn deskundigheid geloven”. Een van zijn beweringen was dat het wel veilig te maken is je moet alleen geen verbindingen naar buiten maken. Mooi bedacht maar de neiging is juist om alles met alles te verbinden. Een advies zoals de politie het ook zal adviseren “zo weinig deuren en ramen in huizen aanbrengen”. Vooral je niet bang laten praten, want hoe groot is de kans?

Er is een prachtig mooi boek over geschreven “De zwarte zwaan”. Zwarte zwanen zijn onvoorspelbaar, ze hebben een gigantische impact… en achteraf proberen we ze aannemelijk en voorspelbaar te maken.Zwarte Zwanen zijn toevallige gebeurtenissen die ons leven bepalen, van bestsellers tot wereldrampen. Harry Potter was een Zwarte Zwaan, het internet, 11 september was er een. Zwarte Zwanen liggen ten grondslag aan bijna alle belangrijke gebeurtenissen in de geschiedenis, politiek, wetenschap, in zaken en privé. Het boek gaat over alles wat we weten over wat we niet weten.

Ik ben geen doemdenken maar het is wel voor te stellen dat hackers op heel veel computers een programmaatje hebben geplaatst die vitale onderdelen van de maatschappij gaan aanvallen en platleggen: geen water, elektriciteit, gas, distributiebutie centra van winkels en noem maar op. Wereldwijd gebruiken grote bedrijven dezelfde software van Microsoft, SAP enz. Niet dat ik het direct verwacht maar…Het is wel mogelijk.  Dan is het wel prettig dat je in een gemeenschap woont die zelfvoorzienend is geen relatie en verbindingen naar buiten. Dat verklaart ook een beetje de opkomst van lokaal voedsel, woongemeenschappen, Coöperaties etc. Hmm die deskundige heeft toch wel een punt

Één ding is me wel duidelijk geworden, het is een complexe wereld en dat willen banken ook graag zo houden. Want door schimmige constructies hebben ze veel geld kunnen verdienen. Als je met een beetje afstand tot het geld systeem kijkt is het allemaal niet zo moeilijk.

Allereerst het betaal systeem. Ik heb een hamer en jij hebt en pan en we kunnen ruilen. Of ik kan een schaap scheren en jij kan eens voor me koken. Waarom niet? Het wordt lastiger als we het gevoel hebben dat die ruil niet echt gelijkwaardig is. Ik heb iedere dag brood nodig maar jij niet iedere dag een fiets. Dus hebben we bedacht dat geld een tussenstap is. Maar om geld zelf veel in een sok te bewaren is gevaarlijk dus hebben we banken waar we het geld kunnen deponeren. Bij het kopen van een fiets zeggen we tegen de bank wil je geld overmaken van mijn tegoed naar de fietsenhandelaar? Zo werkt het betaalsysteem al jaren en de bank zit er tussen.

Er is een ontwikkeling bezig dat we de bank hiervoor niet meer echt nodig hebben. Er zijn al elektronische beurzen. Die kan je installeren op je computer of smartphone. Zo’n beurs is goed beveiligd en je stuurt via internet geld over naar de beurs van iemand anders. Zonder dat er iemand tussen zit. Dat geld hoeft niet in Euro’s te zijn dat kunnen ook hutjes of gelres (die bestaan echt) zijn Dit is ook het principe van de Bitcoin, dat is maar één voorbeeldsysteem er zijn veel meer van die digitale munten. Je hebt het geld niet meer staan bij een organisatie die niemand meer echt vertrouwd, de bank.

Banken zijn er ook om geld van te lenen. Tenminste dat was altijd zo maar die functie staat ook zwaar onder druk. Banken lenen nog wel geld voor bijvoorbeeld een hypotheek of voor een investering. Maar ze schroeven steeds meer en meer de eisen op. Bij de aanvraag van een hypotheek kijken ze mee of je wel voldoende inkomsten hebt. Dat is ook logisch. Maar als die hypotheek eenmaal afgesloten is, veranderd de toon en bij twijfel krijg je een verzoek versneld af te lossen. Bij een investering verhogen ze desnoods de rente vanwege verhoogd risico. Ik hoorde van iemand die net een gesprek had gehad bij de bank over de hypotheek dat de medewerker zich verschool achter de zorgplicht die een bank heeft. Dat is wel heel mooi omdraaien van de situatie. Zorgplicht voor de de bank om goed voor zichzelf te zorgen. De medewerker eiste versnelde aflossing terwijl er niet echt een reden voor was. Het was een uitermate vervelend gesprek. Hij vroeg nog: “vind je dit wel een leuk gesprek?” waarbij hij als antwoord kreeg: “Wat voor een indruk heb je zelf van dit gesprek? Ik kan me voorstellen dat er heel veel van die gesprekken gevoerd worden.

Banken beschouwen een woning waar ze een hypotheek voor hebben verstrekt als hun bezit. Ze gaan zover in het beschermen van hun vordering, dat ze eigenaren van woningen het gevoel geven bijna slaaf te zijn van de bank. Je moet allerlei dingen melden die mogelijk van invloed kunnen zijn op de waardedaling van de woningen. Ik ben wel benieuwd hoeveel van  die uiterst onprettige gesprekken gevoerd worden. Het kan niet anders dan dat het heel veel spanning oplevert bij de mensen die het moeten ondergaan. Het lijkt me trouwens ook dat de medewerker van de bank het niet als leuk werk ervaart. En langzamerhand moeten ze ook wel het gevoel hebben dat klanten ze zien als onmenselijke technocraten.

Daarom is crowdfunding erg populair aan het worden. Zo groeit www.geldvoorelkaar.nl enorm. Je hebt niet meer met onmenselijke robots te maken die koel je zaak analyseren maar je kunt mensen treffen die belangstelling hebben voor jouw zaken en er geld in willen steken. Tegelijkertijd krijg je mogelijk ook ambassadeurs. Zo hoorde ik van iemand die een restaurant had gefinancierd met crowdfunding dat een van de eerste deelnemers al heel vaak bij hem in de zaak was geweest en ook vaak mensen doorverwijst.

Door de bank genomen gaat het niet goed met de rol van de bank. Ze zullen wel nooit verdwijnen maar dat ze een lastige tijd tegemoet gaan lijkt wel duidelijk.

“Wisdom of the crowds” oftewel de wijsheid van een groep of meute, deze week werd ik er een aantal keren mee geconfronteerd. Allereerst was er een bijeenkomst met een groep vernieuwers, tenminste zo werden we genoemd. Die bijeenkomst ontaarde in een geroep door elkaar heen. Op zich ook wel logisch want als je benoemd wordt als vernieuwer en het gevoel hebt dat je tot een select gezelschap behoort moet je natuurlijk ook wel laten blijken dat je er niet voor niets bent. Mijn boodschap is het beluisteren waard. Toch kwam er niet echt iets uit en dat kwam omdat we niet naar elkaar luisterden. Bijna de helft van de groep kwam niet of nauwelijks aan het woord.

Vrijdag was er weer een bijeenkomst van Rijnlands organiseren. Deze keer bij de Veiligheidsregio Drenthe. Een mooie bijeenkomst waar we werden uitgenodigd om mee te denken. Toen we later in kleinere groepen bijeen zaten ontstond er bij mij aan de tafel een vraag: Hoever kan je de verantwoordelijkheid bij een groep leggen? Volgens één van mijn tafelgenoten moet er altijd iemand de eindverantwoordelijkheid hebben. De leider zijn om te controleren of alles wel goed gaat. Mensen die mij kennen weten dat ik daar hartgrondig mee oneens ben. Volgens mij kan een groep, met gelijkwaardige deelnemers en zonder hiërarchie prima zelfstandig beslissingen nemen.

Op zaterdag was ik bij een bijeenkomst over geld voor de toekomst. Natuurlijk ging het over Bitcoins maar het was breder. Als er een boodschap duidelijk was is dat het huidige systeem op instorten staat.. Oftewel zoals Heidi Leenaarts het zo mooi vertelde: het huis is gebouwd op een slecht fundament en zit vol scheuren. Je zul het aan alle kanten moeten repareren. Vooral het fundament want alleen de scheuren dicht smeren helpt niet.  Daarnaast is het ook tijd om met nieuwe huizen aan de slag te gaan. Zoals Lex Hoogduin aan gaf aan het eind van zijn presentatie geld gaat vooral over vertrouwen. Als mensen voldoende vertrouwen hebben (in de toekomst) dan zijn ze ook bereid voor langere tijd verplichtingen aan te gaan. Is dat vertrouwen er niet dan zal eerder worden gespaard voor minderen tijden.

Bitcoin is electronisch geld wat je kunt overmaken zonder een centrale organisatie. Het is vergelijkbaar met peer to peer muziek uitwisselen. Er is veel te doen over Bitcoin vooral vanuit de bestaande geld instanties. Het zou gebruikt kunnen worden voor criminele zaken. Een van de sprekers had een mooi antwoord daarop. Oh ja bedankt bitcoins kan inderdaad gebruikt worden voor criminelen. Laten we maar weer terug gaan naar de Euro Of Dollard want die worden nooit gebruikt door criminelen. Oftewel niet geld of bitcoins zijn fout maar het gebruik ervan.

Een van de sprekers droomde van een wereld waar je alle sociale netwerken koppelt en ook het gebruik van bitcoins met als doel de betrouwbaarheid van een persoon vast te stellen. Want als je kunt zien wat mijn sociale netwerk over mij verteld en ook degene waarmee ik financiële transacties doe scoort mij, dan blijkt al snel hoe betrouwbaar ik ben. Dat gaat natuurlijk alleen op als degene die me scoren gelijkwaardig zijn. Als er veel scores zijn, geeft dit een heel mooi beeld.  

Wat me terug brengt bij gesprekken eerder deze week: vertrouw jij de wijsheid van de groep?