Het grote voordeel van ouder worden is dat je steeds meer dingen weet te plaatsen. In mijn tijd bij het Landelijk OpleidingsCentrum Telecom (Loc-T) werd met meer dan gewone belangstelling het boek de Vijfde Discipline van Peter Senge gelezen. Het was rond het jaar 1990. Ik heb me er toen ook doorheen geworsteld maar om eerlijk te zeggen, ik begreep er niet veel van. Onze dochter moest voor haar opleiding het boek ook bestuderen en ik heb het boek ook weer diagonaal gelezen. Nu kon ik veel meer van het boek begrijpen. Een van de 5 disciplines is me wel altijd bij gebleven: "building a shared Vision". Het bouwen van een gemeenschappelijke visie. Dat onderdeel sprak me aan omdat het voor me vast staat dat de visie niet alleen van een hogere baas moest komen, een soort opperwezen, maar juist samen met alle betrokkenen een beeld te vormen van de toekomst. Alleen op die manier krijg je mensen mee onderweg naar die toekomst.
Systeemdenken was volgens Senge de hoeksteen van de lerende organisatie omdat het de andere 4 combineert. Mooi gezegd maar wat is dan systeemdenken? Volgens mij zijn mensen die goed zijn in "Omdenken" erg goed in systeemdenken. Ik moest er aan denken toen Mark Rutte aankondigde dat de belasting op verzekeringen wordt verhoogd. Gelijk stond er in het Dagblad van het Noorden een oproep om eens goed naar de eigen verzekeringen te kijken en de overbodige te schrappen. Met tot gevolg dat de schatkist misschien minder binnen krijgt. Ergens anders hoorde ik dat een gemeente de toeristenbelasting wilde verhogen. Die belasting werd gebaseerd op de vrijwillige opgave van de toeristische bedrijven want de gemeente had geen personeel om dat te controleren. Achteraf bleek dat de gemeente na verhoging minder binnenkreeg omdat de bedrijven lagere aantallen doorgaven.
Een andere discipline is Persoonlijk Meesterschap. Senge noemt persoonlijk meesterschap het ‘geestelijk fundament’ van een organisatie. “De inzet en het vermogen van een organisatie om te leren kan nooit groter zijn dan die van zijn leden.” “Individual learning does not guarantee organizational learning. But without it no organizational learning occurs.” Persoonlijk meestershap geldt voor die mensen die continu kunnen reflecteren op hun visie, deze bij te stellen en te verdiepen. Ze zijn in staat zich blijvend in te spannen, geduld te ontwikkelen en een objectieve kijk te houden op de werkelijkheid. Het gaat over vakmanschap is meesterschap en niet over heer en meester zijn. Het zijn mensen die in staat zijn levenslang te leren; zij zijn altijd onderweg en arriveren nooit. Het meesterschap is geen bezit, maar het gaat om het proces. Medewerkers met een hoge graad van meesterschap zijn zich constant bewust van hun onwetendheid, hun incompetentie, en hun leerpunten. Ze hebben een groot zelfvertrouwen. Dat klinkt misschien als een paradox. Maar betoogde Socrates al niet dat je jezelf moet kennen om de werkelijkheid te kunnen kennen? Hoe kan je iets kennen, als je jezelf niet kent? (citaat uit een artikel van ministerie van BZK)
Mooi…. het gaat dus over constant bewust zijn van onwetendheid, incompetentie en leerpunten. Maar wel altijd onderweg zijn om nooit te arriveren om toch een groot vertrouwen te hebben. De afgelopen week mocht ik deelnemen in een bijeenkomst rond Persoonlijk Meesterschap. Mooi om met een groep mensen dat onderwerp te verkennen. Ook mensen onderweg.
Grappig dat je na 20 jaar weer aan het lezen gaat in een boek dat na al die jaren opeens voor je gaat leven.