Iedereen kent wel de uitdrukking “eerlijk zullen we alles delen”, als kind zeiden we er dan vaak achteraan: “ik een beetje meer dan jij”. We leven steeds meer in een deeleconomie. Heel veel ontwikkelingen gaan over delen. Het rare is alleen dat het economisme ook hier toeslaat. Hoe kunnen we verdienen / besparen door delen? Het is goedkoper én het is vaak ook beter voor het milieu.
De uitzending van Tegenlicht zondag gaat over “het einde aan bezit”. Dit gaat veel verder dan alleen delen. Natuurlijk gaat het ook over: je wilt geen lamp maar wel licht. Of je wilt geen boormachine maar wel een gat in de muur.
Alles op deze wereld is schaars aan het worden is. Bijzondere metalen, ijzer, koper, maar ook water en ik hoorde laatst dat zand ook schaars is. Tenminste sommige soorten zand. Woestijnzand is er genoeg maar dat is lang niet overal voor te gebruiken. Dan zullen we meer moeten beseffen dat grondstoffen van ons allemaal is en dat het na gebruik ook ooit weer terug moet. Je leent het als het ware.
Het zoeken naar verdienmodellen gaat ver. Zo ver dat er producten gemaakt worden die zo gefabriceerd worden dat ze naar verloop van tijd kapot gaan. Bij elektronische apparaten vaak net na de garantie termijn. Tenminste dat is het verhaal wat her en der te lezen is. De voorbeelden zijn er in overvloed. De computer en de programma’s, auto’s, lampen en ik hoorde de afgelopen week op de radio dat de slijtage van autobanden er voor zorgt dat er microplastics in het milieu komen. De oplossing is dat er autobanden komen zonder die plastics. Of nog beter banden die niet slijten. “Toen reageerde de onderzoeker die geïnterviewd werd: “dat zullen autofabrikanten niet willen, want dan verdienen ze niets meer”. Kijk, dat gedrag…. daar gaat het om. Lampen te ontwikkelen die nooit kapot gaan. Het schijnt dat die er al lang zijn alleen de lampen industrie bepaalde dat de levensduur beperkt moest worden. Ingebouwde of geplande veroudering (‘planned obsolescence’) noemen ze dat. Er is een zeer lezenswaardig stuk te lezen op NPO geschiedenis.
En natuurlijk heeft dat als voordeel dat je weer een nieuw model kunt kopen van een voorwerp. De consumptie maatschappij ten top. Al heel vroeg worden we geconfronteerd met bezit. Alle reclames zetten aan tot. Het aloude Monoploly spel kan je heel mooi laten ervaren wat bezit met je doet. Alleen dat spel gaat na afloop gewoon weer de doos in. Zou er ook een spel zijn dat demonstreert dat door te delen je verder komt? Of nog beter door te lenen. Daar zou ik wel eens met een spelletjesmaker over willen hebben.
Uiteindelijk is dat wat we doen alles wat we denken te bezitten lenen we. Ooit gaat het weer terug als grondstof. Ik zag een prachtige comedy die het mooi verwoord. We maken ons druk over het voortbestaan van de aarde. Maar de aarde redt zich prima. Al die plastics komen uiteindelijk als grondstof uit de aarde. Misschien vindt de aarde het helemaal niet erg om veel plastics te hebben aan het oppervlak. Mooi bedacht. Maar als mensen brengen we ons leefmilieu wel om zeep. We zullen anders met bezit moeten omgaan. Dat gaat verder dan delen en lenen.
Zondag gaat Tegenlicht over het einde van het bezit. Wil je er nog eens rustig over door praten? Dan ben je van harte welkom bij de meetup donderdagavond om 20.00 uur in de Wolkenfabriek. Ik hoop je daar te ontmoeten.